адпалі́ць, -палю́, -па́ліш, -па́ліць; -па́лены; зак., што.
1. Спаліць частку прадмета; перапаліўшы, аддзяліць.
А. кавалак шнура.
2. Апрацаваць тэрмічным спосабам метал, шкло для надання адпаведнай якасці (спец.).
3. перан. Зрабіць, сказаць што-н. нечаканае.
◊
Адпаліць штуку (разм., неадабр.) — учыніць што-н. недарэчнае, непрыстойнае.
|| незак. адпа́льваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
◎ На́цса ’гэта значыць, так сказаць’: nałpy, nacsa zwiery takije (Пятк. 2). Алегра-форма да значыцца, параўн. на́ча (гл.), ля (з паглянь), ач (з бач) і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прамо́ваI ж Réde f -n; Ánsprache f -, -n (зварот, выступленне);
сказа́ць прамо́вау éine Réde hálten*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Газ-газ-газ ’падзыўныя словы для гусей’ (ДАБМ, 896). Падзыўныя словы наогул вельмі цяжка паддаюцца этымалагізацыі. Гэта ж форма адзінкавая, таму пра яе нельга нічога сказаць пэўнага.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дасказа́ць, ‑скажу, ‑скажаш, ‑скажа; зак., што.
Сказаць недагаворанае; выказаць што‑н. да канца; дагаварыць. Адчуваючы, што яна самае важнае ўжо асмелілася сказаць, .. [Ірынка] павышае голас да самых высокіх нот і перамагае сваю нерашучасць дасказаць усё да канца. Чорны. Рыгор не даў гаспадару дасказаць, рашуча не згадзіўшыся з яго прымірэнчымі ліберальнымі дарадамі. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэ́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., што і без дап.
Разм. Сказаць што‑н., абазвацца. Цітковы словы мелі нейкую магічную сілу: пасля іх ніхто больш і слова не рэкнуў, усе паснулі. Лобан. — Не бабскае гэта дзела! Марш у запечак і — ні рэкні! — крычыць са злосцю бацька. Паўлаў.
•••
Рэкнуць славечка — неабдумана, неасцярожна сказаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адчу́ты, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад адчуць. Я доўга выношваў цьмяна адчутую патрэбу штосьці ўзнікшае зразумець і сказаць. Гарбук.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
анічо́га, прысл.
Разм. Зусім нічога. [Вера:] — Дык я анічога не думаю. Зарэцкі. Салдат анічога не мог сказаць у тую хвіліну. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абало́ністы, ‑ая, ‑ае.
Які мае тоўстую абалону. Сасна — тая дрэнь, можна сказаць. Іншая, абалоністая, і дзесяць год не праліпіць. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мыля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак.
Варушыць губамі. [Суддзя] надзімаўся, як індык, нешта хацеў сказаць, але ў разгубленасці толькі мыляў губамі. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)