Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
АЗІ́МАЯ СО́ЎКА
(Agrotis segetum),
насякомае атрада матылёў. Пашырана ў Еўразіі, Афрыцы, Аўстраліі.
Размах крылаў 4—5 см. Пярэднія крылы шэрыя або амаль чорныя з плямамі, заднія — белыя. Актыўныя ўначы. Самка вельмі пладавітая, адкладвае больш за 2 тыс. яец. Матылькі жывяцца нектарам кветак, сокам раслін, вусені — травяністымі раслінамі. Шкоднікі с.-г. культур: псуе высеянае зерне азімых злакаў, шкодзіць руні, кукурузе, сланечніку, бавоўніку і інш. раслінам.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ЗЕЛЕНАВО́ЧКАхлебная
(Chlorops pumilionis),
насякомае сям. злакавых мушак. Пашырана ў Еўразіі, у т.л. на Беларусі. Шкодзіць пшаніцы, ячменю, аўсу і інш. хлебным злакам.
Даўж. 3—5 мм, цела светла-жоўтае, на спіне чорныя палосы, вочы ярка-зялёныя (адсюль назва). За год 1—2 пакаленні. Самка адкладвае яйцы на лісце злакаў. Зімуюць лічынкі ў сцёблах азімых, акукліваюцца вясной. Лёт З. ў канцы мая.
Зеленавочка: а — дарослая муха; б — лічынка ў сцябле.
Ку́рыца2 ’vulva’ (Некр.). Слова, магчыма, яшчэ праславянскае. Укр.курка ’тс’. Параўн. славен.kȗrjica ’тс’, н.-луж.kurica ’тс’, традыцыйна да кура (гл.) (Штрэкель, AfslPh, 27, 50). Больш верагодна да прасл.kurъ ’род’ (гл. Мартынаў, Лекс. взаим., 208–209). Параўн. курва (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Малодушка, моло́душка ’авечка, якая ўпершыню акацілася’ (беласт., Сл. ПЗБ), драг. ’маладая курыца, якая пачынае несціся’ (Сл. ПЗБ), малодушкі ’падрослыя кураняты’ (лельч., ДАБМ, к. 296). Рус.наўг., цвяр., арханг.моло́душка, молоду́шка ’маладая курыца’, малодка ’маладая курыца’, ’маладая кабыла’, ’маладая авечка’, ’карова, якая ацялілася першы раз’, польск.młódka ’самка, якая яшчэ не раджала’, ’кабыла, якая ажарабілася першы раз’, ’маладая курапатка’. Да малодка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Па́ва ’самка паўліна’ (ТСБМ, ТС, КЭСлаг.). Рус.па́ва ’тс’, пав ’паўлін’, укр.па́ва, чэш., славац.pav, польск., в.- і н.-луж.paw. Ст.-бел.павъ (са ст.-польск.pawv — Булыка, Запазыч., 234; ён жа, Лекс. запазыч., 145). У слав. мовы запазычана з лац.pavo ’паўлін’ праз ст.-в.-ням.pfawo ’тс’ (Фасмер, 3, 181). Па́ва — карэлятыўная форма жаночага роду да паў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ку́рыца, ‑ы; мн. ку́ры, ‑э́й (зліч.2,3,4 ку́рыцы, ‑рыц); ж.
1. Свойская птушка, якую разводзяць для атрымання яец і мяса; самка пеўня. Куры сакочуць. □ На двары кудахталі куры, недзе за сцяной рохкаў парсючок.Асіпенка.// Мяса курыцы; кураціна. Суп з курыцай.
2.Самка птушак атрада курыных.
•••
Класціся спаць з курамігл. класціся.
Курам на смех — пра што‑н. вельмі недарэчнае, нязначнае, з вялікімі недахопамі.
Куры засмяюцькаго — пра таго, хто робіць што‑н. недарэчнае, непатрэбнае.
Куры не клююць — вельмі многа (звычайна пра грошы).
Мокрая курыца — а) пра бязвольнага, бесхарактарнага чалавека; б) пра растрывожанага, спалоханага чалавека. Паехала касірка, а мы стаім, як мокрыя курыцы, і адзін аднаму ў вочы зірнуць не можам.Пальчэўскі.
(Пісаць) як курыца лапай — неразборліва; так, што нельга разабраць.
Сляпая курыца — пра блізарукага чалавека.
Спаць і курэй бачыць (пасвіць)гл. спаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
girl
[gɜ:rl]
n.
1) дзяўчы́на f.dim. дзяўчы́нка f., дзяўчо́n
2) служа́нка f., ха́тняя рабо́тніца
3) informal сымпа́тыя, лю́бая f.
4) informal жанчы́на f. (усяля́кага ве́ку)
5) informal малада́я са́мка
•
- girl friend
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
