ушы́ць сов.
1. вшить;
у. рука́ў — вшить рука́в;
у. кішэ́нь — вшить карма́н;
2. приши́ть;
у. гу́зік — приши́ть пу́говицу;
3. (тачая) втача́ть;
4. (уменьшить размеры чего-л.) уши́ть, убра́ть;
у. суке́нку ў та́ліі — уши́ть (убра́ть) пла́тье в та́лии
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
фі́нка 1,
гл. фіны.
фі́нка 2, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
1. Разм. Тое, што і фінскі нож. [Бярозін] убачыў, як збялелы Тамілін, стоячы на каленях, разразаў фінкай рукаў і крывіўся ад болю. Шчарбатаў.
2. Круглая шапка з футравым адкладным аколышкам. З-пад нахлабучанае фінкі .. [чалавек] паднімаў пару невыразныя ў змроку вачэй. Гартны.
3. Паўночная парода коней, пашыраная ў Фінляндыі.
4. Лёгкая шлюпка з вострай формай носа і кармы.
фі́нка 3, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Тое, што і фіна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пашчыпа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Сашчыпаць усё, многае. Пашчыпаць траву.
2. Шчыпаць некаторы час. Пугач яшчэ трохі патузаўся, пасыкаў, пашчыпаў Ігната за рукаў, а потым, нібы прымірыўшыся са сваім лёсам, падкурчыў касматыя лапы, вытрашчыў жоўтыя вочы і заціх. Ляўданскі. — Пане Лабановіч, — сказаў Язэп Глынскі, — прашу вас зайсці ў мой садок ды пашчыпаць вішань. Колас.
3. перан. Разм. Нанесці некаторыя страты. — Даўно мы не турбавалі фрыцаў на чыгунцы. Яны сталі занадта нахабнымі, пускаюць паязды амаль што па раскладу. Трэба пашчыпаць іх на лініі Мінск — Маладзечна. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тармасі́ць, ‑машу, ‑мосіш, ‑мосіць; незак., каго.
1. Тузаць, торгаць каго‑н. [Начальнік разведкі] .. пачаў тармасіць аднаго з разведчыкаў за плячо. — Лёша, Лёша, падымайся. Ёсць заданне. Асіпенка. Тармасілі .. [Хомку] разы два, што блін гарачы ёсць, з ячнае мукі. Гарэцкі. [Марыся] кінулася ў спальню і пачала тармасіць сонных Віцю і Міхася. Чарнышэвіч. — Бабка! — тармосіць хлопчык за рукаў бабулю. — Глядзі: птушкі! Даніленка. / у безас. ужыв. У кабіне тармасіла і кідала ўперад. Пташнікаў.
2. перан. Прыставаць да каго‑н. з якімі‑н. справамі, патрабаваннямі, роспытамі; надаядаць каму‑н. Тармосяць Параньку, распытваюць, як гэта ёй удалося [прывезці сетку на агароджу]. А яна спакойна адказвае. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
протере́ть сов.
1. (продырявить) праце́рці, мног. папраціра́ць; прашарава́ць;
протере́ть рука́в праце́рці (прашарава́ць) рука́ў;
протере́ть бума́гу рези́нкой праце́рці папе́ру гу́мкай;
2. в др. знач. праце́рці, мног. папраціра́ць;
протере́ть окно́ тря́пкой праце́рці акно́ ану́чай;
◊
протере́ть глаза́ праце́рці во́чы;
протере́ть с песко́м (песо́чком) даць наганя́й, прабра́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
закаву́лак Невялікі глухі куток, рукаў; вузкая невялікая вуліца з выйсцем у адзін канец (БРС). Тое ж закаву́ліна, заканаву́ліна (Слаўг.), заканаву́лак (Нясв., Слаўг.), закаба́ек (Сен. Касп., Слаўг.), закаба́лак, заканаба́ліна, за́каба́лі́на́ (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
перато́к
1. Месца, дзе ў перыяд паводкі працякае вада (Мін. Лемц. Айк.).
2. Праход, рукаў, які злучае азярыну з ракой (Стол.).
□ в. Ператок Стол., в. Ператок Люб., в. Ператокі Стаўбц.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
szarpać
незак.
1. (і)рваць; драць; раздзіраць;
2. тармасіць; тузаць; торгаць;
szarpać kogo za włosy (rękaw) — тузаць (торгаць) каго за валасы (рукаў);
szarpać komu nerwy — матаць (вымотваць) каму нервы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
распаро́ць, ‑пару, ‑пораш, ‑пора; зак., што.
1. Разарваўшы ніткі, распусціць, ліквідаваць (шво, узор і пад.). Распароць аздобную строчку. □ [Хлопец] распароў нейкае шво ў пінжачнай падшэўцы. Чорны. // Разарваць, разрэзаць на часткі, распусціўшы швы. Распароць старое паліто. □ Вось доктар тонкім бліскучым ножыкам распароў рукаў кашулі дырэктара, агаліў плячо і ўсю правую руку. Нядзведскі.
2. Разарваць, разрэзаць чым‑н. вострым. Я сядзеў побач з .. [Цімохам], латаў валёнак — распароў удзень у лесе. Савіцкі.
3. Нанесці глыбокую рану чым‑н. вострым. Вепр іклом распароў .. [Яўхіму] лытку да самай косткі. Чарнышэвіч. / у безас. ужыв. Васілю Міхальчуку распарола асколкам жывот, і пасля шпіталя яго звольнілі з арміі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ты́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які знаходзіцца за кім‑, чым‑н., ззаду каго‑, чаго‑н. Адсюль добра была відна тыльная сцяна хаты і хлява. Дамашэвіч. Дзядзька ўзяў Даніка за рукаў, падвёў да дзвярэй другой, «тыльнай» палавіны хаты і пастукаў у дзверы. Брыль. // Знешні. [Наводчык Васіль] тыльным бокам далоні выціраў пот з ілба і наіўна, разгублена ад таго, што ўсе яго хвалілі, усміхаўся. Карпюк. // Адваротны. На тыльным баку каўняра вялікая лапіна зусім іншага колеру, чым усё паліто. Мехаў.
2. Тое, што і тылавы (у 1 знач.). Калона расцягнулася мо на якіх метраў дзвесце. Пярэднія, бакавыя і тыльныя дазоры таксама не вельмі адыходзілі ад бітай дарогі. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)