АДЭКАЛО́Н

(ад франц. eau de Cologne літар, кёльнская вада),

парфумерны спіртаводны раствор пахучых рэчываў. Упершыню састаўлены на аснове цытрусавых алеяў: апельсінавага, мандарынавага, лімоннага і бергамотавага (1720-я г.). Гл. таксама Духі.

т. 1, с. 144

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

духі́, ‑оў; адз. няма.

Спіртавы раствор пахучых рэчываў, што ужываецца як парфумны сродак. Акрамя водару кветак, у пакоі стаяў яшчэ ледзь улоўны пах тонкіх духоў. Васілёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шурпа́ціць, ‑пачу, ‑паціш, ‑паціць; незак., што.

Рабіць што‑н. шурпатым (у 1 знач.). Спазнаць мне хочацца І важкасць цэглы І як шурпаціць пальцы ўедлівы раствор. Арочка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нейтралізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак.

1. каго-што. Зрабіць (рабіць) нейтральным (у 1 і 2 знач.).

2. перан., што. Аслабіць (аслабляць) чый-н. уплыў, уздзеянне.

Н. уплыў.

3. што. Правесці (праводзіць) нейтралізацыю (у 3 знач.; спец.).

Н. раствор.

|| наз. нейтраліза́цыя, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

расо́л -у, м.

1. Салёная вада з прыправамі для засолкі, вымочвання харчовых прадуктаў.

2. Вадкасць, насычаная сокамі засоленых у ёй прадуктаў.

Капуста з расолам.

3. Моцна насычаная солямі прыродная вада.

4. Водны раствор солей, які прымяняецца ў тэхніцы (спец.).

|| прым. расо́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыгатава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак.

1. што. Зрабіць, вырабіць што-н.; згатаваць, падрыхтаваць для спажывання, яды.

П. цэментны раствор.

П. вячэру.

2. што і чаго. Прывесці ў стан годнасці для ўжытку; падрыхтаваць загадзя.

П. калёсы ў дарогу.

П. корму свінням.

|| незак. прыгато́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разрэ́дзіць, -рэ́джу, -рэ́дзіш, -рэ́дзіць; -рэ́джаны; зак., што.

1. Зрабіць радзейшым, не такім частым, аддзяліўшы прамежкамі адзін ад аднаго.

Р. буракі.

2. Зрабіць меней шчыльным, меней густым.

Сонца разрэдзіла туман.

3. Разбавіць, развесці якой-н. вадкасцю.

Р. раствор.

|| незак. разрэ́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. разрэ́джванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гіпатані́чны

(ад гіпатанія)

які мае паніжаны ціск;

г. раствор — раствор, асматычны ціск якога ніжэйшы, чым у клетках жывёльных і раслінных арганізмаў (параўн. гіпертанічны 1).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

саля́ны ​1, ‑ая, ‑ае.

У выразе: саляная кіслата — водны раствор хлорыстага вадароду.

саляны́ ​2, ‑а́я, ‑о́е.

Які мае адносіны да солі (у 1, 4 знач.). Саляны пласт. // Які ўтрымлівае соль. Саляны раствор. Саляныя азёры. // Звязаны са здабычай солі; прызначаны для здабычы солі. Саляныя капальні. □ Як спрактыкавана ў падзямеллі Беларус камбайнам саляным Праразае дзіўныя тунелі. Аўрамчык. // Звязаны з апрацоўкай, транспартаваннем, захоўваннем солі. Саляны склад. Саляны млын. Саляная прыстань.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фізіялагі́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да фізіялогіі (у 1 знач.). Фізіялагічныя даследаванні. Фізіялагічныя метады аналізу захворванняў нервовай сістэмы.

2. Звязаны з фізіялогіяй арганізма, з яго жыццядзейнасцю. Кожнаму настаўніку трэба перш за ўсё лічыцца са значнымі фізіялагічнымі зменамі, якія адбываюцца ў арганізме падлетка. «Народная асвета». // перан. Груба пачуццёвы.

3. У складзе назваў рада дысцыплін, якія вывучаюць жывыя істоты. Фізіялагічная оптыка. Фізіялагічная акустыка.

•••

Фізіялагічны раствор гл. раствор.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)