Вадзяні́к 1 ’вадзяны’ (Яруш., Нік., Няч., БРС), вадзяны́ ’нячысты дух, які жыве ў рэках, азёрах’ (Сцяшк.), вадзяні́к, вадзяны́ ’дух-гаспадар у лесе’ (Інстр. II), вадзянікі ’тс’ (Касп.). Суфіксальны дэрыват ад вадзяны́ ’які знаходзіцца ў вадзе’; вынік універбізацыі словазлучэння вадзяны дух. Параўн. рус. водяной, укр. водний, серб.-харв. во̀дац ’тс’.
Вадзянік 2 ’вугал у хаце, дзе ставяць ваду і посуд’ (Шушк.). Суфіксальнае ўтварэнне ад вадзяны́ ’прызначаны для вады’. Параўн. балг. водни́к ’месца ў кухні, дзе вешаюць катлы з вадой’.
Вадзяні́к 3 ’драўляны коўш для вады’ (Серб.); ’чайнік’ (Мат. Гом.). Да вадзяны́. Параўн. укр. водяник ’посуд для вады’, водник ’хатняя дзежачка для вады’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
у́тварь ж., собир. начы́нне, -ння ср., мн. нет; (вещи) рэ́чы, -чаў, ед. рэч, род. рэ́чы ж.; (посуда) по́суд, -ду м.; пасу́да, -ды ж., разг. пасу́дак, -дку м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
пераце́рці сов.
1. в разн. знач. перетере́ть;
п. вяро́ўку — перетере́ть верёвку;
п. по́суд — перетере́ть посу́ду;
п. тыту́нь — перетере́ть таба́к;
2. (лён, коноплю) перемя́ть;
3. истере́ть;
п. на парашо́к — истереть в порошо́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ві́нны 1, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да віна. Вінны пах. // Прызначаны для віна. Вінны склеп. Вінны посуд.
•••
Вінная кіслата гл. кіслата.
Вінная ягада гл. ягада.
Вінны камень гл. камень.
Вінны спірт гл. спірт.
ві́нны 2, ‑ая, ‑ае; вінен, вінна.
Разм. Тое, што і вінаваты (у 1, 2 і 4 знач.).
•••
Богу душою не вінны — тое, што і богу душою не вінаваты (гл. вінаваты).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
aluminiowy
aluminiow|y
алюмініевы;
blacha ~a — алюмініевая бляха;
naczynia ~e — алюмініевы посуд;
ruda ~a — алюмініевая руда
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
фарфо́равы Porzellán-; aus Porzellán;
фарфо́равая глі́на Porzellánerde f -, Koalín n -s;
фарфо́равы заво́д Porzellánfabrik f -, -en;
фарфо́равыя вы́рабы (посуд) Gebráuchsporzellán n -s; гл тс парцаляна
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Мазні́ца, мазьні́ца, мазны́ця ’пасудзіна для калёснай мазі, дзягцярка’ (ТСБМ, Нас., Бяльк., Растарг., драг., З нар. сл.; стол., Нар. лекс., Сл. ПЗБ, ТС), ’посуд для смалы’ (Маш.). Укр. мазниця, рус. мазница, польск. maźnica, чэш. maznice, славац. maznica. Паўн.-слав. ўтварэнне mazʼьnica. Да ма́заць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Памы́і ’брудная вада пасля мыцця чаго-н.’ Рус. помо́и, укр. поми́і, ст.-рус. помынь, царк.-слав. помыѧ, польск. pomyje. Ад памыць < мыць (гл.) з суф. ‑j‑ (гл. Фасмер, 3, 323). Дэрываты: памы́йніца ’памыйная яма’, палес. помы́йнік ’вугал у хаце, дзе ставяць посуд’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раёўня, рае́ўня, раяўня́, раёўка, райні́ца ’посуд, куды аграбаюць рой’ (магіл., віц., палес., ЛА, 1), рае́льнік, рае́ўніца, раёўнік ’прыстасаванне для лоўлі пчалінага рою’ (глыб., в.-дзв., слонім., Сл. ПЗБ; Сцяшк.), раёк ’каробка для пчалінага рою’ (Нас., Гарэц.), укр. роі́вня. Ад рой 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тэ́рмас ‘ізаляваны посуд для захавання цёплым яго змесціва’ (ТСБМ). Ад рус. те́рмос ‘тс’ з адаптаванага ў 1920‑я гады ням. Thermosflasche ‘тс’ або ўтворанага непасрэдна ад англ. thermos flaske ‘тс’, у аснове якіх грэч. νέρμη ‘цяпло’ (ЕСУМ, 5, 556; Арол, 4, 64).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)