Лютэрка (ж.) ’драўлянае маленькае колца калаўрота, якое знаходзіцца побач са шпулькай і перадае ёй рух вялікага кола’ (в.-дзв., Шатал.). Да мутэрка (гл.). Параўн. таксама літэрка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падсусе́дзіцца, ‑седжуся, ‑седзішся, ‑садзіцца; зак., да каго-чаго.
Разм. Сесці, размясціцца побач з кім‑н.; далучыцца да каго‑, чаго‑н.; прысуседзіцца. [Лоўгач:] — Давайце і мы па адной бярозе пасадзім!.. — Падсуседзімся да дзіцячай ініцыятывы? Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
несамахо́ць, прысл.
Разм. Мімаволі, незнарок. Варанецкі стаяў і аглядаў небагаты скарб [хаты].. — Не багата, не багата... — несамахоць сарвалася ў Варанецкага. Дуброўскі. Боганчык быў страпянуўся і несамахоць прыціснуўся да калёс, стаўшы побач з Настай. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чувя́кі, ‑аў; адз. чувяк, ‑а, м.
Мяккія туфлі на нізкай падэшве без абцасаў, пераважна ў народаў Крыма, Каўказа. Побач з туфлямі — нечыя старыя чувякі з прэлых шнуркоў ці вяровачак, падшытыя скурай-сырцом. Кулакоўскі.
[Цюрк.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гіперфрагме́нты
(ад гіпер + фрагмент)
часцінкі атамнага ядра, якія ўзнікаюць у час ядзернай рэакцыі пры высокіх энергіях і змяшчаюць побач з нуклонамі яшчэ і гіперон пэўнага тыпу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сінанімі́я
(гр. synonymia = аднайменнасць)
1) падабенства слоў па значэнню пры розным іх гучанні;
2) рытарычны прыём ужывання сінонімаў побач або на блізкай адлегласці адзін ад другога.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
◎ По́спал ’разам, побач, сумесна, супольна’ (глус., Янк. Мат.: Байк. і Некр.), ’запар’ (мус., Янк. Мат.; калінк., З нар. сл.), поснасць ’тс’, ’папалам’ (Гарэц., Др.-Падб., Нас.; віл., Сл. ПЗБ; стол., Сл, Брэс.), посполь, посполь ’запар, падрад’ (ТС; дзятл., Сцяшк. Сл.), ’скрозь’ (ТС), ст.-бел. посполу ’разам, супольна, сумесна’ і ’побач’ (Сл. Скар.), укр. пасіі іл / поспіль ’тс’. польск. pospał, pospałem, pospolnie ’разам, агулам’, ст.-польск. pospołu ’тс’ (з XIV ст.), н.-луж. pospał, pospołu, ъ‑луж. pospołu ’тс’. чэш. pospolu ’тс’. Вытворнае ад *polь ’палова’ > *уь/эо/ъ ’палова ад цэлага, род, пол (мужчынскі, жаночы)’, параўн. славен. spoi ’тс’. У першасным значэнні — ’злучэнне дзвюх палавінак разам, спалучэнне, размяшчэнне іх побач’, параўн. супольны ’агульны’. Адвербіялізаваны субстантыў. Булыка (Запазыч., 255) лічыць ст.-бел. посполу запазычаннем з польск. pospołu, сумнеўна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БЕ́ЛАЯ ГАРА́
(Bilá Hora),
гара ў Чэхіі, побач з Прагай. Тут 8.11.1620 у час Трыццацігадовай вайны 1618—48 імперска-баварскія войскі (Каталіцкая ліга) разбілі чэшскія войскі (Пратэстанцкая унія). З гэтага часу Чэхія страціла сваю самастойнасць і на 300 гадоў трапіла пад уладу аўстрыйскіх Габсбургаў.
т. 3, с. 72
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
beside [bɪˈsaɪd] prep.
1. по́бач з, каля́, ля;
a mill beside a stream млын каля́ ракі́
2. у параўна́нні;
This painting is nothing beside yours. Гэты малюнак не ідзе ні ў якое параўнанне з вашым.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
прыладкава́цца, ‑куюся, ‑куешся, ‑куецца; зак.
Разм. Тое, што і прыладзіцца. Пасля гэтага [Міканор] прынёс аднекуль кошык бульбы, прыладкаваўся побач з Юзікавым ложкам і пачаў абіраць. Кулакоўскі. Панкратаў прыладкаваўся дзесьці рахункаводам, я — у райпрамкамбінаце — кладаўшчыком. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)