The boys scrambled to get the football — Хлапцы́ піха́ліся, каб схапі́ць мяч
2.
v.t.
1) зьбіра́ць, калекцыянава́ць без сыстэ́мы
2) пячы́ яе́чню-баўту́шку
3.
n.
бо́йка, тузані́на f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
strive
[straɪv]
v.i. strove or strived, striven, striving
1) мо́цна стара́цца, імкну́цца дасягну́ць
strive for self-control — стара́цца авало́даць сабо́ю
Always strive forward — Заўсёды імкні́ся напе́рад
2) змага́цца
The swimmer strove against the tide — Плыве́ц змага́ўся з плы́ньню
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
wolf1[wʊlf]n. (pl. wolves) воўк;
cry wolf падніма́ць фальшы́вую трыво́гу
♦
keep the wolf from the door перабіва́цца, перакі́двацца; змага́цца з бе́днасцю;
a wolf in sheep’s clothing воўк у аве́чай шку́ры;
a wolf may lose his teeth, but never his nature воўк ко́жны год ліня́е, але́ но́раву не мяня́е
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Барані́ць (БРС, Шат., Касп., Гарэц., Мал., Нас.). Рус. (ст.) (о)борони́ть, укр.борони́ти, польск.bronić, чэш.brániti, ст.-слав.бранити, балг.бра́ня, серб.-харв.бра́ити. Прасл.borniti bornʼǫ ’бараніць’. Вытворнае ад прасл.bornь ’вайна, барацьба, абарона; зброя’ (рус.бо́ронь ’барацьба, перашкода’, ст.-слав.брань ’бітва, бой’, балг. (ст.) бран, серб.-харв.бра̑н (ж.) ’бой’, славен.brȃn (ж.) ’абарона’, чэш.braň ’зброя’, польск.broń ’зброя’ і г. д.), якое паходзіць ад *borti, *borʼǫ ’змагацца’ (гл. бароцца). Фармальна бліжэй да слав.bornь стаіць літ.barnìs сварка, лаянка’ (балта-слав.*barni‑ сварка, барацьба’; Траўтман, 27). Літ-py далей гл. пад баро́цца. Параўн. яшчэ Махэк₂, 64 (дэталёва марфалогія), які, аднак, (там жа, 61) знаходзіць роднаснасць з ірл.fó‑bairim ’нападаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Век ’жыццё, вечнасць, час і да т. п.’ Ст.-рус.вѣкъ ’тс’, рус.век, укр.вік, польск.wiek, чэш.věk, ст.-слав.вѣкъ, балг.век, серб.ве̑к і г. д. Прасл.*věkъ ’век, жыццё, вечнасць і г. д.’ (з даўняга *voi̯kos, а гэта аблаутная форма да і.-е.*u̯ei̯k‑ ’сіла, выяўляць сілу’, літ.viẽkas ’сіла, жывучасць, жыццё’, veĩkti ’штосьці рабіць, працаваць’, véikus ’хуткі’, vỹkis ’жыццё, жывасць’, vikrùs ’бадзёры’, лац.vincere ’перамагаць’, ст.-ісл.veig ’сіла, моцнасць’, vīg ’барацьба’, гоц.weihan, ст.-в.-ням.wīgan ’змагацца’. Сюды прасл.*věčьnъ ’вечны’ (ст.-рус.вѣчьныи, бел.ве́чны, рус.ве́чный, укр.ві́чний, польск.wieczny, чэш.věčný, ст.-слав.вѣчьнъ, балг.ве́чен, серб.ве̏чан і г. д.). Гл. Фасмер, 1, 286.
Абавязан, вымушан што‑н. рабіць, або мець якую‑н. якасць. Мы павінны змагацца за мір. □ Чалавек! Ён павінен быць варты свайго месца на зямлі.Карпаў.// Аб тым, што абавязкова здарыцца. Зацменне месяца павінна быць у 11 гадзін вечара. □ [Васіль:] — Мінут праз дзесяць тут па графіку павінен прайсці наступны поезд...Васілёнак.// Ужываецца для вырашэння магчымасці, непазбежнасці чаго‑н. Ён павінен хутка з’явіцца. □ [Муляры] павінны будуць сабрацца неўзабаве, перад закладкаю галоўнага будынка.Чорны.Не мае права жартаваць .. [Марына сваім] лёсам. Яна маладая, яна павінна быць шчаслівая па-сапраўднаму.Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
валту́зіцца, ‑тужуся, ‑тузішся, ‑тузіцца; незак.
Разм.
1. Рабіць хуткія, бязладныя, хаатычныя рухі, дурэючы або стараючыся вызваліцца з якога‑н. становішча. Вельмі забаўка было глядзець, як маленькія шэрыя трусяняткі валтузіліся ў клетцы, куляліся адзін цераз аднаго.Краўчанка.Узбягаю на ганак, бачу — валтузіцца нехта ў мяшку.Машара.//Змагацца доўга з пераменным поспехам. Шкірман ускаквае, хапае Касарэвіча загрудкі. Б’е кулаком.. Той дужы таксама — абодва падаюць на падлогу, валтузяцца.Навуменка.
2. Доўга займацца якой‑н. справай; важдацца, корпацца. Пакуль.. [Росцік] валтузіўся са скорасцямі, Якаў рыўком адкрыў яго кабіну і з-пад носа выхапіў ключы.Кулакоўскі.Валтузіцца са старой сеткай болей не было сэнсу.Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)