цвердзь, ‑і, ж.
Разм. Уласцівасць і стан цвёрдага (у 2 знач.); цвёрдая маса, паверхня. Давёўшы.. [запаску] да пэўнай цвердзі, узяліся здымаць спушчанае кола. Кулакоўскі. Як у ім [снягу] добра, як у пуху, няма ніякай цвердзі. Лобан. // Уст. Зямля. Калі.. [Андрэй] жывы і вам здарыцца сустрэць яго, перадайце яму: калі б нават раскалоліся цвердзі зямныя і валілі зямлю прорвы нябесныя, Рынальда Марчэла не здрадзіць дружбе. Краўчанка. // Купал неба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
lightsome
I [ˈlaɪtsəm]
adj.
1) жывы́, жва́вы; шу́стры, лёгкі
2) вясёлы, ра́дасны
3) няста́лы, ве́траны, пусты́
II [ˈlaɪtsəm]
adj.
1) які́ сьве́ціцца, зьзя́е, дае́ сьвятло́
2) до́бра асьве́тлены; ілюмінава́ны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Жы́ўчык ’прыкметнае біццё артэрыі, торганне павека’, ’сперматазоід’. Рус. жи́вчик ’торганне павека, жылкі’, ’рэзвы, шустры чалавек’, ’сперматазоід’, укр. жи́вчик ’жылачка, што торгаецца’, ’вяртлявы чалавек’, ’сперматазоід’, польск. żywczyk памянш. ад żywiec ’насадка’, дыял. ’жывы хлопец’. Параўн. балг. живе́ц ’пульс’, серб.-харв. жи́вац ’нерв’, славен. žívec ’жывая істота; нерв’. Памянш. ад бел. жывец 2 ’частка жывога цела’ > ’частка пазногця’ (адкуль ’артэрыя, біццё яе’) і жывец 1 ’жывая рыбка’ < ’жывая істота’ (адкуль ’сперматазоід’) утворана з дапамогай суфікса *‑ikъ ад асновы *živьk‑ (> *živьcь па бадуэнаўскай палаталізацыі), відаць, яшчэ ў прасл. мове.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
live1 [laɪv] adj.
1. жывы́;
live fish жыва́я ры́ба
2. прамы́ (пра перадачы па радыё або ТБ)
3. дзе́ючы; нявы́карыстаны; зара́джаны;
live coals незага́слае вуго́лле;
a live bomb неўзарва́ная бо́мба;
a live wire про́вад пад то́кам/напру́жаннем
4. жва́вы, дзе́йны
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
тава́р, -ру м.
1. в разн. знач. това́р;
велічыня́ ва́ртасці ~ру — эк. величина́ сто́имости това́ра;
хо́дкі т. — хо́дкий това́р;
2. обл. скот;
◊ жывы́ т. — живо́й това́р;
паказа́ць т. ле́пшым бо́кам — показа́ть това́р лицо́м
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
партрэ́т м Porträt [-trɛ:-] n -s, -s; Bíldnis n -ses, -se, Bild n -(e)s, -er;
партрэ́т але́ем ein Bild in Öl;
жывы́ партрэ́т ein lébensechtes [natúrgetreues] Bild;
напіса́ць чый-н партрэ́т j-n málen, j-n porträtíeren;
партрэ́т ва ўве́сь рост Bíldnis in vóller Größe
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
crisp
[krɪsp]
1.
adj.
1) кро́хкі, ло́мкі; хру́сткі
2) сьве́жы, асьвяжа́льны (пра паве́тра)
3) жывы́, я́сны, выра́зны (пра стыль)
4) памо́ршчаны, усхвалява́ны (мо́ра)
5) кучара́вы
2.
v.i.
завіва́цца; хрусьце́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
rousing
[ˈraʊzɪŋ]
adj.
1) натхня́льны, які́ стымулю́е
a rousing speech — натхня́льная прамо́ва
2) пабуджа́льны
a rousing response — жывы́ во́дгук
3) узбуджа́льны
4) informal абура́льны
a rousing lie — абура́льная мана́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ры́тар, ‑а, м.
1. Гіст. Прамоўца і настаўнік тэорыі красамоўства ў Старажытнай Грэцыі і Старажытным Рыме.
2. Кніжн. уст. Прамоўца, які гаворыць прыгожа, напышліва, але малазмястоўна. Ужо не халодны рытар і не ўмоўна-рамантычны паэт наогул, а жывы семнаццацігадовы юнак, прывабны ў сваёй шчырай усхваляванасці, закаханы «так шчыра, і так лёгка, і так сумна» паўстае перад намі. Бярозкін.
3. Вучань ці настаўнік па класу рыторыкі ў старой духоўнай семінарыі.
[Грэч. rhētōr.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жэ́ўжык ’свавольнік, гарэза’. Рус. дыял. кур., зах., паўд., смал. же́вжик ’невялікі, але рухавы чалавек’, же́вжик ’вяртлявы, рухавы чалавек’, ’верабей’, ст.-укр. з 1651 г. (Хрэст.). Усх.-слав. жартаўлівае (Булахоўскі, Нариси загального мовознавства, 1959, 108) слова можа быць узведзена да прасл. формы *žьv‑, што чаргуецца з *živ‑ (гл. жывы і жвавы). Супрун, Бел.-польск. ізал., 126. У слове жэўжык другое ж, відаць, у той ці іншай меры адлюстроўвае ўплыў першага ж, а значыць, можа разглядацца як рэдуплікаванае, што для жартаўлівага слова цалкам зразумела. Суфікс ик (> ‑ык) часта выкарыстоўваецца для назваў асоб.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)