гара́, ‑ы; мн. горы, гор; ж.

1. Участак зямной паверхні, які высока ўзнімаецца над акаляючай мясцовасцю; проціл. нізіна. Гара Эльбрус. Узысці на вяршыню гары. Спусціцца к падножжу гары. Скалістыя горы. □ На многа вёрст былі відаць з гары.. палі жытоў і канюшыны. З. Астапенка. // толькі мн. (го́ры, гор). Гарыстая мясцовасць, горная краіна. Жыхары гор. Адправіцца ў горы. □ Мадам Гамрэкелі ад пачатку лета выехала з Гіо.. ў горы, на дачу, дзе не было малярыі. Самуйлёнак. // Прыроднае або штучнае ўзвышэнне для катання на санках, лыжах і пад. Ледзяная гара. Катацца з гары.

2. чаго. Награмаджэнне, вялікая колькасць чаго‑н. складзенага ў кучу, зваленага кучай. Махае даўжэзнай стралой экскаватар, Ім цэлыя горы Зямлі тут узняты. Нядзведскі. Шумейка зняў гару нейкіх папер і кніжак з крэсла. Дамашэвіч. // перан. Увогуле вялікая колькасць чаго‑н. Праўду могуць падказаць толькі дзве глыбокія маршчыны на лбе, ды яшчэ рукі, вялікія цёмныя рукі, якія перарабілі гару работы. Васілевіч.

3. Памяшканне, прастора паміж столлю і дахам на хаце; гарышча. Міхась перабраўся на гару, на хату, дзе была яго пасцель. Дамашэвіч. [Люба] палезла на гару і заўважыла, што дождж засякае ў акенца без шкла ў шчыце. Чорны.

4. (звычайна з прыназоўнікамі «у», «з», «на»). Верх, вышыня. Аконца-шчыліна ў скляпенні Так скупа шле святло з гары. Колас.

5. у знач. прысл. гаро́й. Высокай кучай; як гара. Сталы адсунулі ў куток, да ложка, на якім.. гарой узвышаліся падушкі. Шахавец.

•••

Абяцаць залатыя горы гл. абяцаць.

Гара з плячэй звалілася — пра збаўленне ад якіх‑н. вялікіх клопатаў, цяжкіх душэўных перажыванняў.

Горы варочаць гл. варочаць.

Горы вярнуць на каго гл. вярнуць.

Горы зрушыць гл. зрушыць.

Горы перавярнуць гл. перавярнуць.

Звярнуць горы гл. звярнуць.

Не за гарамі — а) пра што‑н. блізкае, што хутка наступіць, з’явіцца. Ён ідзе, камунізм! Гэта свята не за гарамі. Панчанка; б) блізка (быць, знаходзіцца і пад.). — Мы не за гарамі. Звяртайцеся, дапаможам. Асіпенка.

Стаяць гарой за каго-што гл. стаяць.

Як на каменную гару — цалкам, поўнасцю (спадзявацца, апірацца на каго‑н.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

подно́жие ср.

1. падно́жжа, -жжа ср.;

у подно́жия горы́ каля́ падно́жжа гары́, пад гаро́й;

2. (пьедестал) п’едэста́л, -ла м.;

ста́туя на грани́тном подно́жии ста́туя на грані́тным п’едэста́ле;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

съезд​I м.

1. (действие) з’езд, род. з’е́зду м., з’язджа́нне, -ння ср.;

съезд с горы́ з’езд з гары́;

2. (место, по которому съезжают) з’езд, род. з’е́зда м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

верхаві́на ж

1. (гары) Gípfel m -s, -; Spítze f -, -n;

2. (дрэва) Wípfel m -s, -;

3. перан разм (арганізацыі) Spítzen pl, die óberen Schíchten; Óberschichten pl (класа, грамадства);

пану́ючая [кіро́ўная] верхаві́на die óberen Zéhntausend

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

bleak [bli:k] adj.

1. змро́чны, хму́рны; безнадзе́йны;

a bleak smile су́мная ўсме́шка;

bleak prospects безнадзе́йныя перспекты́вы

2. хало́дны, сцюдзёны;

a bleak winter’s day сцюдзёны зі́мні дзень

3. го́лы; пусты́ (без раслін); адкры́ты для ве́тру;

a bleak hillside го́лы схіл гары́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

blur​2 [blɜ:] v.

1. рабі́ць цьмя́ным, затума́ньваць;

The mist blurred the top оf the hill. За туманам схавалася вяршыня гары.

2. зацьмява́ць;

Her eyes blurred with tears. Слёзы заслалі ёй вочы.

3. сціра́ць, згла́джваць;

blur (out) distinctions сціра́ць адро́зненні

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

паўзго́р'е Перадгор'е, схіл гары ў выглядзе ўступаў, наплываў; частка схілу гары ніжэй вяршыні і вышэй узвалля (Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

адхо́н Схіл гары, берагу (БРС).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

roztaczać się

roztacza|ć się

незак. разгортвацца; распускацца; распаўсюджвацца; пашырацца;

z góry roztaczać się wspaniały widok — з гары разгортваецца цудоўны краявід

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

пападго́рычча Спадзісты і зручны для ворыва схіл гары; месца каля падэшвы гары (Слаўг.). Тое ж пападгорычышча, падпадгор'е (Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)