гран-пры́
(фр. grand prix = літар. вялікі прыз)
самая высокая ўзнагарода на некаторых музычных конкурсах, кінафестывалях, выстаўках.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
ГО́РНЫ ГРЭ́БЕНЬ,
найбольш высокая ч. якога-н. горнага хрыбта ці горнага масіву. Рэзка вылучаецца, мае востразубчастую форму з чаргаваннем вяршынь і паніжэнняў. У высокіх гарах мае ледавікі і ледавіковыя формы рэльефу.
т. 5, с. 364
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Біржа́к ’той, хто займаецца лёгкім возніцтвам’ (Шат.). Параўн. рус. биржа́к ’тс’, биржо́вщик, би́ржешник. Ад би́ржа 1 (гл. Даль). Адсюль пераносна біржа́к ’высокі, сухарлявы чалавек’ (Бяльк.), ад якога ўтворана бі́ржа ’худая, высокая’ (Бяльк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ке́ліх ’вялікая, звычайна высокая чарка’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Нас., Касп., Гарб., Гарэц.). Ст.-бел. келихъ (з 1677 г.) < польск. kielich (Булыка, Запазыч., 153) < с.-в.-ням. kelch ’тс’ (Кюнэ, Poln., 64).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
блёкат, ‑у, М ‑каце, м.
Ядавітая расліна сямейства паслёнавых з шырокімі лістамі і жоўтымі кветкамі; выкарыстоўваецца ў медыцыне. Пад платамі вырасла густая і высокая крапіва, а за імі шыракалісты зялёны блёкат. Галавач.
•••
Блёкату аб’есціся гл. аб’есціся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кві́нта, ‑ы, ДМ ‑нце, ж.
1. У музыцы — пятая ступень дыятанічнага гукарада. // Інтэрвал, які ахоплівае 5 ступеней.
2. Самая высокая па тону струна скрыпкі і некаторых іншых музычных інструментаў.
•••
Павесіць нос на квінту гл. павесіць.
[Ад лац. quinta — пятая.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кві́нта
(лац. quinta = пятая)
1) муз. пятая ступень дыятанічнай гамы; інтэрвал, які ахоплівае 5 ступеней;
2) самая высокая па тону струна скрыпкі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
КЫЗЫ́Л-ТАЙГА́,
найбольш высокая горная вяршыня Зах. Саяна ў Рэсп. Тыва, Расія. Выш. 3121 м. Складзена з метамарфізаваных пясчанікаў, алеўралітаў і кангламератаў. На схілах — кары, трогі; на вяршыні — каменныя россыпы. Расліннасць горнай тундры.
т. 9, с. 69
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
артэзія́нскі, ‑ая, ‑ае.
Які знаходзіцца ў глыбокіх ваданосных слаях пад натуральным ціскам; глыбінны. Артэзіянскія воды. // перан. Вельмі глыбокі, глыбінны. Высокая культура творчасці.. заключаецца ў.. выдатным уменні пранікаць у артэзіянскія глыбіні чалавечых сэрцаў. Адамовіч.
•••
Артэзіянскі калодзеж гл. калодзеж.
[Ад назвы фр. правінцыі Артуа (лац. Artesium).]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
камандзі́рскі, ‑ая, ‑ае.
Які маё адносіны да камандзіра, належыць яму. Камандзірскі загад. Камандзірскі вопыт. // Такі, як у камандзіра, уласцівы камандзіру. Камандзірскі голас. □ — Нарэшце ты бачыш, што гэта вельмі прыгожы чалавек: постаць стройная і высокая, паходка камандзірская. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)