по́дсвіст, ‑у, М ‑сце, м.
Свіст, які суправаджае танец, спеў, ігру і пад. Ліха рэзаў гармонік, екатаў бубен, з подсвістам, з прыпеўкамі таптала .. пыл развясёлае войска. М. Стральцоў. З ложка чулася адно мірнае, з тонкім .. подсвістам храпенне. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэгуля́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Які раўнамерна і правільна адбываецца праз пэўныя прамежкі часу. Рэгулярная інфармацыя. Рэгулярныя заняткі.
2. Які мае цвёрда ўстаноўленую пастаянную арганізацыю і сістэматычны курс ваеннага навучання (пра армію, войска і пад.). Рэгулярная армія. Рэгулярныя войскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
страле́ц, ‑льца, м.
1. Ваеннаслужачы асобага пастаяннага войска ў Рускай дзяржаве 16 — пачатку 18 стст.
2. Разм. Тое, што і стралок (у 1 знач.). Усе .. [палешукі] былі заўзятыя паляўнічыя, захопліваліся адным толькі выглядам стрэльбы і былі выдатнымі стральцамі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
інфантэ́рыя
(іт. infanteria)
уст. пяхота, пяхотнае войска;
генерал ад інфантэрыі — самы высокі генеральскі чын у пяхотных войсках царскай Расіі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
веліза́рны і вялі́зарны, ‑ая, ‑ае.
1. Надзвычай вялікага памеру; вялізны. Велізарны (вялізарны) гмах. Велізарныя (вялізарныя) масівы балот. // Шматлікі. Велізарнае (велізарнае) войска.
2. перан. Вельмі значны па сваёй сіле, размаху, уплыве; вялізны. Велізарны (вялізарны) выбух, энтузіязм, поспех. Велізарны (вялізарны) попыт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абстраля́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад абстраляць.
2. у знач. прым. Прывучаны да стральбы, да баявых абставін. Абстралянае войска. □ Толькі абстраляны чалавек не так губляецца ў цяжкіх абставінах, у яго воля да перамогі не паралізуецца страхам. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жандарме́рыя, ‑і, ж.
Асобае паліцэйскае войска ў буржуазных краінах для палітычнай аховы і вышуку, для барацьбы з рэвалюцыйным рухам. Для пошукаў і лоўлі Каліноўскага была пастаўлена на ногі ўся мясцовая ўлада, яўная і патаемная паліцыя і жандармерыя губерні. Лушчыцкі.
[Фр. gendarmerie.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
курэ́нь, курэня, м.
1. Абл. Будан. — Мы ўжо і курані ў лесе пабудавалі, і хлеб, які быў, пахавалі. Шчарбатаў.
2. Жылая хата ў некаторых месцах Украіны, Дона.
3. Гіст. Асобная часць Запарожскага войска, а таксама ваенны стан такой часці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
салда́т, -а, М -да́це, мн. -ы, -да́т, м.
1. Радавы ваеннаслужачы сухапутнага войска, а таксама ваеннаслужачы наогул.
С. музычнага ўзвода.
2. перан. Ваенны чалавек, воін.
Мой тата — стары с.
С. рэвалюцыі (той, хто прысвяціў сваё жыццё справе рэвалюцыі; высок.).
○
Лясныя салдаты — партызаны.
|| памянш. салда́цік, -а, мн. -і, -аў, м.
Скакаць у ваду салдацікам (прысл.; стоячы, у стаячым становішчы). Алавяны с. (дзіцячая цацка — фігурка салдата).
|| прым. салда́цкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сосредото́чить сов. сканцэнтрава́ць, засяро́дзіць; (собрать) сабра́ць;
сосредото́чить войска́ сканцэнтрава́ць во́йскі;
сосредото́чить си́лы сабра́ць (сканцэнтрава́ць) сі́лы;
сосредото́чить внима́ние сканцэнтрава́ць (засяро́дзіць) ува́гу;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)