лібра́цыя
(лац. libratio = калыханне)
невялікія ваганні Месяца, выкліканыя нераўнамернасцю яго руху па арбіце, у выніку якіх зямны назіральнік можа бачыць (не адначасова) каля 60% паверхні Месяца.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
відэатэлефо́н
(ад лац. video = бачу + гр. tele = далёка + phone = гук)
від сувязі, які дазваляе, размаўляючы па тэлефоне, бачыць субяседніка на экране свайго апарата.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
кво́рум, ‑у, м.
Найменшая колькасць прысутных на сходзе якой‑н. арганізацыі, неабходная па закону або статуту для прызнання сходу правамоцным. Прычын, якія б перашкодзілі правесці сход, Іван не бачыць. Кворум ёсць. Навуменка.
[Лац. quorum (praesentia sufficit) — якіх (прысутнасць дастатковая).]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́ка
I ж., бот. ко́ка
II ср. яйцо́ (детский жаргон);
◊ ба́чыць во́ка, дзе пячэ́цца к.! — посл. зна́ет соро́ка, где зи́му зимова́ть!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чу́ты в разн. знач. слы́шанный; см. чуць I 1;
◊ дай бог чу́тае ба́чыць — погов. твои́ бы слова́ да бо́гу в у́ши
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
слон, слана́, мн. сланы́, слано́ў, м.
1. Буйная траваядная млекакормячая жывёліна трапічных краін з доўгім хобатам і двума біўнямі.
2. Шахматная фігура, якая можа перамяшчацца на любую колькасць клетак па дыяганалі.
◊
Слана не заўважыць — не бачыць самага важнага, вялікага.
|| памянш.-ласк. сло́нік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).
|| прым. слано́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Вырабы са слановай косці.
○
Слановая хвароба — тое, што і слановасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ві́дучы ’хутка, на вачах, увачавідкі, відавочна’ (КЭС, лаг.; хойн., Мат. Гом., Янк. II) — прыслоўе, утворанае ад дзеепрыслоўя відзючы > viděti. Да відзець (гл.).
Віду́чы ’чалавек, які добра бачыць’ (Жд., 2, КТС), мсцісл. відзючый (З нар. сл.), відучый ’тс’ (Нас.), укр. видючий ’відавочны’; ’відушчы’, рус. видучий ’відушчы, хто добра бачыць’ — дзеепрыметнік незалежнага стану ад дзеяслова відзець (гл.) з нерэгулярным утварэннем: суф. ‑учы(й) утварае Nomina agentis. Сюды ж відучасць ’здольнасць бачыць’ (КТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зюрыць, зазюрыць ’убачыць’ (Касп.) < літ. žiūrė́ti ’бачыць’. Лаўчутэ, Сл. балт., 111.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ба́чнасць, ‑і, ж.
1. Магчымасць бачыць; магчымасць бачыць ўдалечыню. Вылучаюцца паласатыя пары пагранічных слупоў.. Направа і налева ад кожнай пары, не выходзячы з межаў бачнасці, віднеецца другая, ад другой — трэцяя і г. д. Брыль.
2. Разм. Знешняе падабенства, якое робіць падманлівае ўражанне. Бачнасць высакародства. □ Жыжка пусціўся на хітрыкі. Ён пачаў з таго,.. як быў утвораны ўвосень гурток па вывучэнню агранома — і пайшоў, і пайшоў, абводзячы пытанне вялікім кругам непатрэбшчыны, ствараючы бачнасць нейкай дужа вялікай працы ў гэтым напрамку. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зычлі́вы, ‑ая, ‑ае.
Які жадае дабра другому; прыхільны, спагадны. Полі нязвычна было бачыць сваю вечна сярдзітую, непадступную гаспадыню ў ролі дабрадушнай, зычлівай цёткі. Арочка. // Які выяўляе схільнасць, ласку, дабрату. Зычлівы голас. Зычлівая ўсмешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)