навылёт і навы́лет, прысл.

1. Праз усю таўшчыню чаго‑н. За змену целагрэйкі прамакалі навылёт і пачыналі пахнуць нейкаю балотнаю тхлінай. Грахоўскі. На кажуху, блізка адна ад адной, былі дзве невялікія дзіркі — асколак прайшоў навылёт. Шахавец. Юначае сэрца навылет Прастрэліў фашысцкі свінец. Прануза.

2. Без перапынку на працягу якога‑н. часу. І выдумшчык самых прываблівых нот, Спяваў салавейка ўсю ноч навылёт. Агняцвет. Навылет ночы я сядзеў за працай. Клімковіч.

•••

Бачыць навылёт (навылет) гл. бачыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ба́кала ’разява’ (Нас.). Паводле Нас., ад ба́чыць ’глядзець’. Няпэўна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

неабся́жнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць неабсяжнага. І дзе б ні богу чалавек, ён заўсёды нясе ў сваёй душы родны кут, праз які шырэй бачыць, больш шчыра любіць усю неабсяжнасць сваёй Радзімы. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

засляпі́ць, ‑сляплю, ‑слепіш, ‑слепіць; зак., што.

Разм. Пазбавіць магчымасці бачыць; асляпіць. Магутны ўдар Арцёма Світкі некуды пад казырок каменданту засляпіў яму вочы. Пестрак. / у безас. ужыв. Бляскам агністым засляпіла вочы. Мурашка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

відэатэлефо́н

(ад лац. video = бачу + гр. tele = далёка + phone = гук)

від сувязі, які дазваляе, размаўляючы па тэлефоне, бачыць субяседніка на экране свайго апарата.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

кво́рум, ‑у, м.

Найменшая колькасць прысутных на сходзе якой‑н. арганізацыі, неабходная па закону або статуту для прызнання сходу правамоцным. Прычын, якія б перашкодзілі правесці сход, Іван не бачыць. Кворум ёсць. Навуменка.

[Лац. quorum (praesentia sufficit) — якіх (прысутнасць дастатковая).]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ко́ка

I ж., бот. ко́ка

II ср. яйцо́ (детский жаргон);

◊ ба́чыць во́ка, дзе пячэ́цца к.! — посл. зна́ет соро́ка, где зи́му зимова́ть!

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чу́ты в разн. знач. слы́шанный; см. чуць I 1;

◊ дай бог чу́тае ба́чыць — погов. твои́ бы слова́ да бо́гу в у́ши

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

слон, слана́, мн. сланы́, слано́ў, м.

1. Буйная траваядная млекакормячая жывёліна трапічных краін з доўгім хобатам і двума біўнямі.

2. Шахматная фігура, якая можа перамяшчацца на любую колькасць клетак па дыяганалі.

◊

Слана не заўважыць — не бачыць самага важнага, вялікага.

|| памянш.-ласк. сло́нік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).

|| прым. слано́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Вырабы са слановай косці.

○

Слановая хвароба — тое, што і слановасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аптымі́зм

(фр. optimisme, ад лац. optimus = найлепшы)

бадзёры, жыццярадасны настрой, пры якім чалавек верыць у лепшае будучае, у поспех; схільнасць бачыць ва ўсім светлыя бакі (проціл. песімізм).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)