ВІТА́ЛЬНАЯ АФАРБО́ЎКА,
прыжыццёвая афарбоўка, гістафізіялагічны метад даследавання функцыян. асаблівасцей раслінных і жывёльных клетак увядзеннем у жывы арганізм ці ў кавалачкі тканкі адносна няшкодных фарбавальнікаў. Для вітальнай афарбоўкі выкарыстоўваюць кіслыя (трыпанавы сіні, літыевы кармін) і асн. (нейтральны чырвоны, метылавы сіні і інш.) фарбавальнікі. Характар і інтэнсіўнасць вітальнай афарбоўкі вызначае стан клеткі ці тканкі.
т. 4, с. 199
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
«АРХИ́ВНОЕ ДЕ́ЛО»,
часопіс цэнтральных архіўных устаноў СССР і РСФСР. Выдаваўся ў 1923—41 (акрамя 1934) у Маскве на рус. мове. У ім друкаваліся пастановы і інструкцыі па архіўнай справе, дакумент. матэрыялы, водгукі на сав. і замежныя кнігі па архіўнай справе, інфармацыя пра выданні цэнтр. архіваў, стан замежных архіваў, абмяркоўваліся метадычныя пытанні. Выйшла 58 нумароў.
т. 1, с. 524
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БО́ЗЕ-ВА́ДКАСЦЬ,
квантавая вадкасць з часціц (ці квазічасціц) з нулявым або цэлалікавым спінам (базонаў). Падпарадкоўваецца Бозе — Эйнштэйна статыстыцы. Да Бозе-вадкасці адносяцца, напр., вадкі гелій 4He, які пры т-рах, блізкіх да абсалютнага нуля, можа перайсці ў стан звышцякучасці; сукупнасць купераўскіх пар электронаў, утварэнне якіх прыводзіць да звышправоднасці. Гл. таксама Квантавая вадкасць.
т. 3, с. 205
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Тахту́рыць ’хутка ісці з невялікай паклажай’ (Стан.). Магчыма, кантамінацыя тахаць ’стукаць (тупаць?)’ і турыць ’гнаць’ (гл.), параўн. тахоніць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
памяншэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. памяншаць — паменшыць; дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. памяншацца — паменшыцца.
2. Спец. Велічыня, на якую што‑н. паменшана або паменшылася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няста́ласць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан нясталага. У Ірыніным характары заўважалася нясталасць. Сапрыка. Хацелася патрапіць бліжэй да трыбуны, каб бачыць, чуць усё, і.. [Кіра, Лёдзя, Пракоп] пабеглі, саромеючыся сваёй нясталасці. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падго́рны, ‑ая, ‑ае.
Які знаходзіцца пад гарой, на схіле гары. Падгорная рэчка. □ А пад спевы Хваль падгорных Стан дзяўчына нагінае, У сукенку краскі горне Ды вяночкі завівае. Трус.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пану́расць, ‑і, ж.
Стан панурага. Вочы.. [селяніна] праясніліся, панурасць і заклапочанасць зніклі з твару. Колас. Надзвычайна ўрачыстымі здаваліся дрэвы ў густым бары, паскідаўшыя снегавыя шапкі і зімовую панурасць. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
амо́рфны, ‑ая, ‑ае.
1. Спец. Які не мае крышталічнай будовы. Аморфнае рэчыва. Аморфны стан.
2. Які не мае форм змянення. Аморфныя мовы.
3. перан. Бясформенны; расплывісты. Аморфны твор.
[Ад грэч. amorphos — бясформеннасць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асляпле́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. асляпляць — асляпіць і асляпляцца — асляпіцца.
2. перан. Няздольнасць правільна меркаваць пра што‑н.; неразуменне таго, што адбываецца, дзеецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)