перады́х, ‑у, м.
Разм. Тое, што і перадышка. Аднак тут у гаворку ўступаецца Чарнушка. — Дай ты чалавеку перадых. Мележ. Потым Цапка нешта нібы скаланула, ён загаварыў хутка, амаль без перадыху. Сачанка. [Дождж] усё лета хвошча без перадыху. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цэ́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
Абл. Кукарда. На чалавеку быў доўгі шынель без пагонаў і зімовая салдацкая шапка без цэшкі. Якімовіч. Алесь браў стрэльбу, шапку з цэшкай І нёс з шчасліваю ўсмешкай. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
подковы́рка ж.
1. (действие) падкалу́пліванне, -ння ср.;
2. (переплетение у лаптей) падплёт, -ту м.;
ла́пти с подковы́ркой падпле́ценыя ла́пці (ла́пці з падплётам);
3. перен. падкалу́пліванне, -ння ср.; шпі́лька, -кі ж.;
сло́ва не ска́жет без подковы́рки разг. сло́ва не ска́жа без шпі́лькі;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
спрос м.
1. (действие) запыта́нне, -ння ср.; папыта́нне, -ння ср.; патрабава́нне, -ння ср., спагна́нне, -ння ср.; см. спроси́ть 1—3;
уйти́ без спро́са пайсці́ без папыта́ння;
2. (требование на товары) эк. по́пыт, -ту м.;
спрос вызыва́ет предложе́ние по́пыт выкліка́е прапанава́нне.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
кача́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.
1. Тое, што і каціцца¹ (у 1 знач.), але абазначае рух, які адбываецца ў розны час і ў розных напрамках.
Мячык качаецца па падлозе.
2. Пераварочвацца, перакульвацца з боку на бок (пра чалавека, жывёлу).
К. ў траве.
Конь качаецца па зямлі.
Дзеці качаюцца ў снезе.
3. Ляжаць без справы, без сну (разм.).
К. да раніцы ў ложку.
4. Быць хворым (разм.).
Цэлы месяц качалася з пабітай нагой (разм.).
|| наз. кача́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
without
[wɪˈðaʊt]
1.
prep.
1) без
I drink tea without sugar — Я п’ю гарба́ту бяз цу́кру
2) без таго́ каб
She walked past without looking at us — Яна́ прайшла́, не зірну́ўшы на нас
not without reason — не без прычы́ны
2.
adv.
зво́нку, знадво́рку, наво́нкі
The house is clean within and without — Дом чы́сты ўнутры́ і знадво́рку
The idea came from without — Ідэ́я прыйшла́ зво́нку
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
карпе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак. (разм.).
1. над чым і без дап. Старанна, цярпліва і доўга займацца чым-н.
К. над рукапісам.
2. перан. Жыць у пакутах, цяжкіх умовах.
Вось так карпею ўсё жыццё.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
непасрэ́дны, -ая, -ае.
1. Які не мае прамежкавых звёнаў; прамы.
Непасрэдная сувязь.
2. Які робіць усё без сумнення, кіруючыся толькі ўнутранымі схільнасцямі; просты, шчыры.
Непасрэдная натура.
Паводзіць сябе непасрэдна (прысл.).
|| наз. непасрэ́днасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
но́та², -ы, ДМ но́це, мн. -ы, нот, ж.
Афіцыйны дыпламатычны зварот урада адной дзяржавы да другой.
Н. пратэсту.
○
Вербальная нота — дыпламатычная нота без подпісу, якая прыраўноўваецца да вуснай заявы.
|| прым. но́тны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
падажына́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак.
1. што. Дажаць што-н. у многіх месцах.
П. жыта на ўсіх палетках.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што і без дап. Завяршыць жніво — пра ўсіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)