адно́сны, ‑ая, ‑ае.
1. Які вызначаецца пры супастаўленні, параўнанні з чым‑н.; рэальны, правільны толькі пры пэўных умовах. Абсалютная і адносная ісціна. □ [Заранік:] — А наконт глухамані, дык гэта разуменне адноснае: не такія мясціны ў нас ператвараюцца, ды так шпарка, што, прыехаўшы туды сёння, вы не пазнаеце, што было там учора. Хадкевіч. // Прыкметны толькі пры супастаўленні з чым‑н. менш значным, адчувальным; параўнальна невялікі. Але генерал.. меў рацыю: гэта было адноснае зацішша. Мележ.
2. У граматыцы — які паказвае адносіны да чаго‑н., між чым‑н. Адносны прыметнік. Адносны займеннік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адыхо́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; незак.
1. Незак. да адысці (у 1–6 знач.).
2. Адступаць, змяняць сваё месцазнаходжанне. Каналы збяруць стаячыя балотныя завадзі, .. будзе наступаць чалавек, .. будзе адыходзіць вялікае балота. Самуйлёнак. // Адгаліноўвацца, вылучацца з чаго‑н. агульнага, асноўнага. Дзедаў стажок, вазоў на пяць, стаяў непадалёку ад сядзібы ўскрай балота, ад якога адыходзіла густая бародка нізкарослага хмызу. Колас. Чатыры .. вуліцы, нібы пучок промняў, адыходзілі ад саду. Шамякін.
•••
Што яму (ён, ім) адыходзіць — гэта яму (ёй, ім) не цяжка, гэта для яго (яе, іх) самая дробязь.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раз’я́трыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., каго-што.
1. Выклікаць у кім‑н. моцнае раздражненне, злосць; раз’юшыць. — Пацэліла, мабыць, у зубы, бо балюча ўдарыла кветачкі пальцаў. Гэта раз’ятрыла мяне, і я пачала лупцаваць яго абедзвюма рукамі па чым папала. Шамякін. Канцавенькага гэта яшчэ больш раз’ятрыла: — От чаму гэтае гумно з хутара не зносяць!.. Арочка.
2. Прычыніць боль, дакрануўшыся да чаго‑н. балючага; растрывожыць, развярэдзіць. Раз’ятрыць рану. // перан. Прычыніць маральныя пакуты. У хатах людзі пабойваліся ўспамінаць пра гэты страшны выпадак, каб не раз’ятрыць сваіх сэрцаў. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цу́да, ‑а, М ‑дзе, н.
Разм.
1. Тое, што і цуд. Бацька, які чамусьці ніколі не здзіўляўся, сказаў, што гэта цуда яшчэ не зусім цуда, бо там, на радзіме, расце дрэва баабаб. Лынькоў. — Вось гэта закусачка! У сярэдзіне чэрвеня такое цуда! — ён [Савіцкі] узяў памідор і пяшчотна пагладзіў яго. Шамякін.
2. звычайна ў прыдатку. Пра тое, што вызначаецца, захапляе сваімі дадатнымі якасцямі. Сёлета выпала.. [Лёню] шчасце гнаць з бацькам па Прыпяці і Дняпру плыты аж да Кахоўкі, і ён там бачыў гэтую цуда-машыну. Краўчанка.
•••
Цуда-юда — казачная пачвара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
параўна́нне ср., в разн. знач. сравне́ние;
няўда́лае п. — неуда́чное сравне́ние;
гэ́та не паддае́цца ~нню — э́то не поддаётся сравне́нию;
наро́дная тво́рчасць бага́та ~ннямі — наро́дное тво́рчество бога́то сравне́ниями;
ступе́ні ~ння — грам. сте́пени сравне́ния
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
няспо́рны
1. (малорезультативный) неспо́рый;
~ная рабо́та — неспо́рая рабо́та;
дождж ідзе́, але н. — дождь идёт, но неспо́рый;
2. (убыточный) неэконо́мный, невы́годный;
гэ́та бу́льба для насе́ння ~ная — э́тот карто́фель для семя́н неэконо́мный (невы́годный)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
гало́ўнае н
1. Háuptsache f -, -n;
засяро́дзіцца на гало́ўным sich auf das Wíchtigste [Wésentliche] konzentríeren;
гэ́та гало́ўнае das ist die Háuptsache;
2. у знач пабочн. слова vor állem
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
льга прысл, (пасля зычнага і на пачатку сказа ільга́) у знач безас вык перакладаецца пры дапамозе дзеяслова dürfen*;
ці льга гэ́та рабіць? ob man es tun darf?
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
му́сіць
1. (быць абавязаным зрабіць што-н) müssen*, sóllen*;
ты му́сіш гэ́та вы́канаць du musst das erfüllen;
2. у знач пабочн. слова (мабыць, напэўна) vielléicht; ánschéinend; wahrschéinlich
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
toż
I
тое ж самае; гэта ж самае
II
1. ж (жа);
toż ci mówiłem — я ж табе казаў;
2. вось;
toż to będzie niespodzianka! — вось гэта будзе сюрпрыз (неспадзеўка)!;
3. уст. таксама; тое ж
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)