форма дзяржаўнага кіравання, калі палітычныя ўлада ў краіне належыць духавенству, а таксама дзяржава з такой формай кіравання.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
royalty
[ˈrɔɪəlti]
n., pl. -ties
1) асо́ба карале́ўскага ро́ду
2) карале́ўская ўла́да, карале́ўскае пра́ва
3) карале́ўскасьць, шляхо́тнасьць, высакаро́днасьць f.
4) карале́ўства n.
5) ганара́р -у m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ДЖАХАНГІ́Р Салім
(1569, г. Агра, Індыя — 1627),
правіцель Магольскай імперыі [1605—27], 3 дынастыі Вялікіх Маголаў, сын Акбара. Пры ім адменены рэформы Акбара, узмацнілася ўлада феадалаў-джагірдараў (гл.Джагір). У 1613 дазволіў англ. Ост-Індскай кампаніі заснаваць гандл. факторыю ў г. Сурат. Пашырыў межы дзяржавы на Пн Індыі. Знаўца мастацтва і л-ры, мецэнат архітэктуры і мініяцюрнага жывапісу. Аўтар успамінаў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
supreme
[suˈpri:m]
adj.
1) найвышэ́йшы
a supreme ruler — найвышэ́йшы валада́р
supreme power — найвышэ́йшая ўла́да
2) найбо́льшы, скра́йні
supreme courage — надзвыча́йная адва́га
3) крыты́чны, экстрэма́льны (мо́мант)
•
- the supreme sacrifice
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
рэспу́бліка
(лац. respublica, ад res = справа + publicus = агульны, усенародны)
форма дзяржаўнага кіравання, пры якой вярхоўная ўлада належыць выбраным на пэўны тэрмін органам, а таксама краіна з такім дзяржаўным ладам.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
дэмакра́тыя, ‑і, ж.
1. Палітычны лад, пры якім вярхоўная ўлада належыць народу. Сацыялістычная дэмакратыя.
2. Спосаб кіраўніцтва якім‑н. калектывам, які забяспечвае шырокі ўдзел і рашаючы ўплыў усяго калектыву. Унутрыпартыйная дэмакратыя. Прафсаюзная дэмакратыя.
•••
Буржуазная дэмакратыя — палітычны лад, пры якім парламентарызм з’яўляецца прыкрыццём дыктатуры буржуазіі над працоўнымі.
Народная дэмакратыя — палітычны лад у радзе краін Еўропы, які выконвае функцыю дыктатуры пралетарыяту для ліквідацыі капіталістычных элементаў і пабудовы сацыялістычнай грамадства.
[Ад грэч. dēmos — народ і kratos — сіла, улада.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
zabór, ~oru
zab|ór
м.
1. захоп; заваяванне;
2. захопленая (акупаваная) тэрыторыя;
3. чужаземная ўлада;
pod ~orem — пад уладай чужынцаў
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
пралета́рскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да пралетарыя, пралетарыяў. Пралетарская рэвалюцыя. Пралетарская партыя. Пралетарская ўлада. □ Справа адбываецца так, што грамадзянская вайна пачалася як спроба сутычкі з імперыялізмам, якая даказала, што імперыялізм згніў абсалютна і што ўзнімаюцца пралетарскія элементы ўнутры кожнай арміі.Ленін.// Уласцівы пралетарыю, пралетарыяту. Пралетарская культура. □ Уласны домік, гарод, садок, дзеці адарвалі яе ад рабочай сям’і. Але ж павінен быў застацца ў жанчыны рабочы, пралетарскі гонар.Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АЎТАКРА́ТЫЯ
(ад грэч. autokrateia самаўладдзе, самадзяржаўе),
сістэма дзярж. кіравання, пры якой адной асобе належыць неабмежаваная вярхоўная ўлада, што не кантралюецца прадстаўнічымі органамі. Аўтакратычнымі былі дэспатычныя манархіі Стараж. Усходу, тыранічнае праўленне ў некаторых стараж.-грэч. дзяржавах, Рымская і Візантыйская імперыі, абсалютныя манархіі новага часу, паліт. рэжымы, вярх. ўлады «лідэраў» тыпу фюрэра, дучэ, каўдзільё. Паняцце «аўтакратыі» выкарыстоўваецца таксама для вызначэння неабмежаваных паўнамоцтваў у якой-н. сферы дзярж. Дзейнасці.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БУВІ́Н
(Bouvines),
населены пункт у паўн.-ўсх. Францыі (дэпартамент Нор), каля якога 27.7.1214 войска франц. караля Філіпа II Аўгуста (пешае апалчэнне паўн.-франц. гарадоў і рыцарская конніца) разбіла армію герм. Імператара Атона IV (нямецкія і некалькі франц. атрадаў, англ. лучнікі). Вырашальную ролю ў бітве адыграла цяжкая конніца французаў. У выніку перамогі ўладафранц. караля ўзмацнілася, да Францыі адышлі Нармандыя, Мэн, Анжу і інш. Вобласці.