акульты́зм

(ад лац. occultus = схаваны, тайны)

містычнае вучэнне, якое прызнае існаванне таямнічых, звышнатуральных сіл і магчымасць непасрэдных зносін з імі пры дапамозе магіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

рэлі́гія

(польск. religia, ад лац. religio)

форма грамадскай свядомасці, у аснове якой ляжыць вера ў існаванне звышнатуральных сіл (багоў, духаў, анёлаў і інш).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

◎ Перамя́каць (пірімякыць) ’перабарукаць’ (Юрч. СНІ!). Да пера- (гл.) і мякаць ’біць тупым па мяккім’, ’па/іаць© ’валіць’, якое да прасі!. *mękati ’таўчы. мяць. біць, жаваць’ — ітэратыва да архаічнага дзеяслова mukti (Трубачоў, Эт. сл., 18, 240–241). існаванне якога дапускаў Макак? (358). Да прасл. *rnękb‑jь > мяккі (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

суіснава́нне, ‑я, н.

Адначасовае ці сумеснае існаванне каго‑, чаго‑н. Характэрнай рысай станаўлення навукова-публіцыстычнага стылю беларускай літаратурнай мовы з’яўляецца шырокае суіснаванне ў гэтай сферы дзвюх літаратурных моў — беларускай і рускай. Гіст. бел. літ. мовы.

•••

Мірнае суіснаванне — важнейшы прынцып ленінскай знешняй палітыкі, які ляжыць у аснове адносін паміж дзяржавамі з розным грамадскім ладам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

БІЯЛАГІ́ЧНАЯ НО́РМА,

адпаведнасць умоў асяроддзя жыццёвым патрабаванням віду. Найб. функцыянальным і аб’ектыўным крытэрыем біялагічнай нормы з’яўляецца існаванне віду: калі від існуе, ёсць і адпаведнасць яго ўмовам асяроддзя. Біялагічная норма — аснова гасп. нормы пры вырошчванні і доглядзе с.-г. раслін і жывёл.

т. 3, с. 171

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

гомаалелі́зм

(ад гома- + алелізм)

існаванне гена ў дзвюх або больш формах (алелях), што ўяўляюць сабой відазмяненні аднаго і таго ж яго ўчастка (параўн. гетэраалелізм).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

экзістэ́нцыя

(п.-лац. exsistentia = існаванне)

асноўная катэгорыя экзістэнцыялізму, якая абазначае ўнутранае быццё чалавека, тое непазнавальнае, ірацыянальнае, у выніку чаго чалавек з’яўляецца канкрэтнай непаўторнай асобай.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

экзістэ́нцыя

(п.-лац. exsistentia = існаванне)

асноўная катэгорыя экзістэнцыялізму, якая абазначае ўнутранае быццё чалавека, тое непазнавальнае, ірацыянальнае, у выніку чаго чалавек з’яўляецца канкрэтнай непаўторнай асобай.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

загубі́ць, ‑гублю, ‑губіш, ‑губіць; зак., каго-што.

1. Давесці да гібелі, смерці; пагубіць. Загубіць чалавека. □ У калідоры пачуўся дзікі крык гаспадыні: — Эдвар, што ты робіш?! Ты нас усіх загубіш! Маўр.

2. Марна, без карысці патраціць (час, грошы і пад.). Процьму грошай на дарогу марна загубіла. Колас.

•••

Загубіць жыццё чыё — зрабіць няшчасным, бязрадасным чыё‑н. існаванне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узако́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., што.

Надаць чаму‑н. законную сілу, зацвердзіць, аформіць у адпаведнасці з законам. Узаконіць шлюб. // Увесці ва ўжытак на правах агульнага прызнання; даць чаму‑н. правы грамадзянства. Крытык павінен уявіць сабе сувязь паміж адзінкавым выпадкам і агульнымі рысамі жыцця, зразумець сэнс пэўнага выпадку, вытлумачыць яго прычыны, узаконіць яго існаванне. Юрэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)