Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Ne depugnes in alieno negotio
Не ўмешвайся ў чужыя справы.
Не вмешивайся в чужие дела.
бел. Не твая палоса ‒ не сунь носа. Не тылы носа не ў свае калёса. Свае б’юцца, а чужы не мяшайся.
рус. Свой со своим бранись, а чужой не вяжись. Не суй носа в чужое просо. Свои собаки грызутся, чужая не суйся! Не мешайся в чужие дела, чтоб твоя жизнь покойна была. Двое дерутся, третий не мешайся. Всякий Яков про себя вякай. Не в своё дело не суйся. Знай себя, и того будет с тебя.
фр. Mêlez-vous de vos affaires! (Занимайтесь своим делом!).
англ. Mind your own business! (Занимайся своим делом!).
нем. Andere Länder, andere Sitten (Другие страны, другие обычаи).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Sal patriae pluris faciendus, quam hospitis mensa
Родную соль варта цаніць больш, чым чужы абед.
Родную соль следует ценить больше, чем чужой обед.
бел. Хоць еш крапіву ды салому, але пры дому. Дома і салома ядома, а на чужыне і гарачы тук стыне. Усюды добра, а дома лепей.
рус. В гостях хорошо, а дома лучше. И дым отечества нам сладок и приятен (А. Грибоедов). Хорошо на Лону, а не так как на дому. Своя печаль чужой радости дороже.
фр. On n’est nulle part aussi bien que chez soi (Нигде не бывает так хорошо, как у себя дома).
англ. East, West, home is best (Восток, запад, а дом лучше).
нем. Ost, West, zu Hause best (Восток, запад ‒ лучше всею дома).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
чу́ждый
1.(непричастный) непрыхі́льны (да чаго); (свободный) во́льны (ад чаго); (далёкий) далёкі (ад чаго);
чу́ждый интри́г непрыхі́льны да інтры́г (далёкі ад інтры́г);
чу́ждый за́висти во́льны ад за́йздрасці;
он чужд э́тому де́лу ён далёкі ад гэ́тай спра́вы (непрыхі́льны да гэ́тай спра́вы);
2.(чужой) уст.чужы́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Unkindness is alien to her nature — Няве́тласьць неўласьцівая ёй
3) іншасьве́тны, іншаплянэ́тны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Est proprius panis semper omnia mella suavis
Уласны хлеб заўсёды саладзейшы за мёд.
Собственный хлеб всегда слаще мёда.
бел. Лепш свае лычка, як чужы рамушок. Свой сухар смачней чужых пірагоў.
рус. Свой хлеб слаще. Свой хлеб сытнее. На своём кулаке слаще спишь. Свои сухари лучше чужих пирогов. Чужое и хорошее постыло, а своё и худое, да мило. Чужой калач скоро приедается.
фр. Pain acquis avec sueur est plus chéri que tartes et rôti (Хлеб, заработанный с потом, дороже, чем пироги и жаркое).
англ. Dry bread at home is better than roast meat abroad (Сухой хлеб дома лучше жареного мяса на чужбине).
нем. Eigen Brot nährt am besten (Свой хлеб кормит лучше всего). Besser eigenes Brot als fremdes Braten (Лучше свой хлеб, чем чужое жаркое).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
ГУ́РСКІ Ілья Данілавіч
(26.4.1899, в. Замосце Уздзенскага р-на Мінскай вобл. — 11.8.1972),
бел. пісьменнік. Засл. дз. культ.БССР (1969). Скончыў БДУ (1932). З 1924 у Галоўліце БССР, Галоўрэперткоме, у Галоўмастацтве БССР. У 1935—41 рэдактар газ. «Літаратура і мастацтва», у Вял. Айч. вайну — газ. «За свабодную Беларусь» і сатыр. лістка «Партызанская дубінка», у 1944—60 — час. «Беларусь». Друкаваўся з 1926. Аўтар п’ес «Дрыгва» (1928), «Качагары» (1930), «Маці» (1934), «Хлеб» (1948), «Свае людзі» (1950) і інш. У артыкулах 1930-х г. аддаў даніну вульгарнаму сацыялагізму. Асн. тэмы пасляваен. Творчасці: барацьба з ням.-фаш. захопнікамі (апавяданні, аповесць «Лясныя салдаты», 1945, раман «У агні», 1952, новая рэд. 1959), Кастр. рэвалюцыя ў Петраградзе і на Зах. фронце, у Беларусі (раман-хроніка «Вецер веку», 1966). Аўтар рамана-памфлета «Чужы хлеб» (1969). На бел. мову перакладаў творы М.Горкага, А.Чэхава, М.Твэна і інш.
1. Навучыць нямнога чаму‑н. Падвучыць слясарнай справе.// Дапамагчы лепш засвоіць што‑н., дадаткова навучыць чаму‑н. [Дзяўчынка], мусіць, не паспявала ў школе: кожнае лета да яе прыходзіла настаўніца — падвучыць.Адамчык.Настаўнік збіраўся ў недалёкім часе паехаць у Мікуцічы да сваіх сяброў і стараўся як мага болей падвучыць Ліду.Колас.// Вывучыць лепш. Падвучыць ўрокі. □ За час працы ў мылавара дзяўчына яшчэ падвучыла мову.Гурскі.
2.зінф. Падбіць, падгаварыць на што‑н. (часцей нядобрае). Падвучыць залезці ў чужы сад. □ — Гэты вось, Малец, — .. [Чэсь] тыцнуў рукой у грудзі Даніку, — падвучыў .. [хлопцаў] сабраць грошы...Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тата́рнік ’аер, Acorus calamus L.’ (лельч., Жыв. сл.; Бейл., ТС, ПСл; стол., лельч., ельск., ЛА, 1), ’расліна Onopordon L.’ (Кіс.). Укр.тата́р ’аер звычайны, Acorus calamus L.’, дыял.татара́к, тата́рка ’тс’, польск.tatarak, tatarnik ’тс’, дыял.tatar ’тс’, чэш.tatarak ’тс’. Ад этноніма тата́рын, тата́ры, гл. Найбольш распаўсюджанае меркаванне пра паходжанне слова: расліна аер завезена татарамі (ЕСУМ, 5, 527; Жаримбеков, РР, 1975, 3, 107–111; Пастусяк, Pogranicze, 317), што не зусім адпавядае рэальнасці, паколькі расліна calamus у тым жа значэнні згадваецца яшчэ ў Плінія і Катона (234–149 г. да н. э.), гл. Ванякова, Studia Etym. Brun. 6, 404. Хутчэй прывязка да этноніма ў пераносным значэнні ’не свой, чужы’ тлумачыцца рэзкім пахам расліны, параўн. укр.жидівські лепехи ’аер’ аналагічна да тата́рське зі́лля, польск.tatarskie ziele ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
perfect2[ˈpɜ:fɪkt]adj.
1. бездако́рны, даскана́лы, ідэа́льны;
a perfect performance выда́тны спекта́кль;
It’s a perfect day for a picnic. Цудоўны дзень для пікніка;
He speaks perfect English. Ён выдатна гаворыць па-англійску;
The weather was perfect. Надвор’е было цудоўнае;
He is perfect for the role. Ён ідэальна падыходзіць на гэтую ролю.
2. по́ўны, абсалю́тны;
a perfect stranger зусі́м чужы́ чалаве́к
3.ling. перфе́ктны;
the perfect form перфе́ктная фо́рма
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)