belch
[beltʃ]
1.
v.i.
1) адрыга́цца
2) (пра гарма́ту) страля́ць, абсыпа́ць агнём
2.
v.t.
выкіда́ць
to belch fire — шуга́ць агнём
to belch smoke — валі́ць ды́мам
The vulcano belched fire and smoke — З вулька́ну шуга́ў аго́нь і валі́ў дым
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
volley
[ˈvɑ:li]
1.
n., pl. -leys
1) залп -у m.
2) град -у m. (камянёў, ку́ляў, стрэ́лаў)
3) пато́к сло́ваў
4) адбіцьцё мя́чыка на ляту́
2.
v.i.
1) страля́ць за́лпам
2) сы́пацца гра́дам
3) адбіва́ць мя́чык на ляту́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
муштрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., каго.
1. Навучаць ваеннай справе жорсткімі метадамі, заснаванымі на механічнай дысцыпліне. Два тыдні яго, навабранца, муштравалі ў павятовым горадзе, навучылі разбіраць і складаць вінтоўку, страляць, аддаваць чэсць афіцэрам і адправілі на Заходні фронт у акопы. Чарнышэвіч. // Выхоўваць, навучаць залішне строга і сурова. Даходзілі да Кастуся чуткі і пра тое, што вучыцца .. [у семінарыі] нялёгка, выкладчыка муштруюць вучняў. С. Александровіч.
2. Мучыць несправядлівымі патрабаваннямі. Быў Міха себялюб і ганарлівец. Старэйшы ў сям’і, ён часта без дай прычыны муштраваў сваю малодшую сястру.. і брата. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саката́ць
1. (пра курыцу) gáckern; zírpen vi (пра насякомых); schwátzen vi, kréischen vi (пра сароку);
2. часта стукаць, страляць) разм knáttern vi; ráttern vi; prásseln vi;
кулямёт саката́ў безупы́нна das Maschínengewehr rátterte únaufhörlich;
3. разм (хутка, не сціхаючы, гаварыць) pláppern vi, schwátzen vi
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
мі́ма,
1. прысл. Не спыняючыся, не затрымліваючыся каля чаго‑н. Ісці міма. Пранесціся міма. □ [Чалавек] прайшоў міма. Лынькоў. [Зелянюк:] — Ішлі міма, убачылі святло і зайшлі. Зарэцкі. Зялёная дрызіна з дзвюма пустымі платформамі наперадзе пранеслася міма. Корзун. // Не ў тым напрамку, куды было патрэбна. Кінуць міма. Стрэліць міма. □ Удар быў сапраўды з грукатам, але міма. Шамякін. // Блізка, побач. Міма працякала рэчка. Міма ішла дарога. □ Хутка.. [дзікі] параўняліся з нашай засадай, прайшлі міма і з шумам, трэскам і рохканнем зніклі недалёка ад нас у лясным гушчары. В. Вольскі.
2. прыназ. з Р. Спалучэнне з прыназ. «міма» выражае прасторавыя адносіны: указвае на прадмет, асобу, мінаючы якія, не спыняючыся, не затрымліваючыся каля якіх адбываецца рух. Хлопчык прабег міма весніц. □ Абодва [Раман Раманавіч і яго напарнік] пачалі страляць па машыне, якая праскочыла міма іх, абдаўшы пылам. Паўлаў. // перан. Не затрымліваючы ўвагі на якой‑н. асобе, з’яве, факце. [Арэшкін:] — Гэта... хуліганскі ўчынак... Абраза настаўніка, класа. І мы не можам прайсці міма такога факта... Шамякін. // Не ў тым напрамку, аднак блізка каля чаго‑н. Страляць міма цэлі. Ліць міма шклянкі. □ Загурскі глядзеў у парог, міма маці. Асіпенка. // Побліз, побач з кім‑, чым‑н. Луг гэты цягнуўся міма Дубровы, міма палёў да вялікіх лясных абшараў. Шчарбатаў.
•••
Ісці міма рук гл. ісці.
Прапусціць міма вушэй гл. прапусціць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
durchschießen
I dúrchschießen
*
II dúrchschießen
vt, vi страля́ць (праз што-н.)
III dúrchschießen
vi (s) прамча́цца мі́ма, прамільгну́ць
IV durchschíeßen
* vt прастрэ́льваць
mit éiner Kúgel ~ — прабіва́ць ку́ляй
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Kanóne
f -, -n
1) гарма́та
2) жарт. ва́жная персо́на, шы́шка, туз
◊ únter áller ~ — ніжэ́й за ўся́кую кры́тыку
mit ~n nach [auf] Spátzen schíeßen* — страля́ць з гарма́т па вераб’я́х
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Латашы́ць, латажы́ць, бялын. лыташы́ць ’ірваць без разбору псуючы і спусташаючы’, ’неахайна ірваць’ (ТСБМ, Шат.; беласт., навагр., паст., пух., Сл. паўн.-зах.), ’таптаць травы, пасевы’ (Шат.), ’знішчаць з’ядаючы і топчучы’ (ТС, Янк. II), ’біць кіем па садовым дрэве, з шумам рваць траву ці гародніну’ (КЭС, лаг.), ’абтрасаць, абіраць’, ’браць, збіраць старанна’ (Яўс.), ашм., навагр. ’красці, грабіць’, смарг. ’насіць вялікімі бярэмамі’ (Сл. паўн.-зах.), ’біць, лупцаваць’, ’страляць’ (ТСБМ; в.-дзв., швянч., Сл. паўн.-зах.). Укр. гуц. лото́шити ’быць без занятку’, рус. наўг. лотошить ’красці’, польск. łatać/łatoszyć, lotoszyć ’біць, лупцаваць’. Утворана ад *латоxa < latiti. Да ла́та́цца (гл.). Параўн. таксама латухея (гл.). Відавочна, у афармленні семантыкі дзеяслова ў некаторых гаворках уплывала лексема лата ’лапік’. Параўн. рус. паўд.-сіб. латошить ’латаць адзенне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плі́хнуць ’пырснуць’ (віл., Сл. ПЗБ), ’выліць, лінуць’ (Варл.), ’ударыць’ (Юрч. СНЛ), плюхаць ’страляць’ (Юрч. Вытв.). пліхацець ’плюхаць, плюхцець, хлюпаць’ (Бяльк.), Гукапераймальнае пліх! — пра стрэл (Нар. лекс.). Роднаснае з плюхаць, плёскаць, плёхаць (гл.). Параўн. славен. plfhati ’плёскаць, плюхаць’, plihniti ’пералівацца праз край’, харв. plihati ’плысці, плаваць, разлівацца’, plikimui ’знікнуць’. Сной (Бязлай, 3, 57) рэканструюе *plixali з *рГухаіі (інтэнсіў да * plyt і ’плыць, плаваць’), у якім /’, як у *рГшкаїі, роднасным інтэнсівам якога з’яўляецца *pliskati. Ён дапускае і іншае развіццё *plixati < *pltk‑sa‑li побач з *pliskałi < plik‑skö‑ti. Варбат (Этимология–1978, 29–31) далучае сюды і ўкр. шшхати ’вісець, развявацца, пырхаць’, польск. рііхас/ plechtać ’распырскваць ваду пры мыцці’, што дае падставы рэканструяваць *plixati, варыянт *рІьхЫаІі < *pol‑, гл. спол ’чарпак для вады’ (Міклашыч, 254). Гл. наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
górować
незак.
1. дамінаваць, перасягаць, пераўзыходзіць, перавышаць;
górować technicznie — пераўзыходзіць у тэхнічных адносінах;
górować wykształceniem — пераўзыходзіць адукацыяй;
2. страляць вышэй цэлі; даваць пералёт;
3. астр. знаходзіцца ў зеніце
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)