румынскі драматург, рэжысёр, тэатр. дзеяч. Адукацыю атрымаў у Парыжы. Яго мастацтва фарміравалася пад уздзеяннем творчасці А.Антуана. У 1902 у Нац. т-ры (Бухарэст) пастаўлена найб. значная яго п’еса — гіст. драма ў вершах «Влайку Водэ». У 1905—08 і 1912—14 дырэктар Нац. т-ра. У 1909 стварыў групу «Кампанія Давілы». Ставіў п’есы У.Шэкспіра, Мальера, П.Бамаршэ, О.Уайльда, нац. драматургаў І.Л.Караджале, Б.П.Хашдэў і інш. У сваёй дзейнасці прытрымліваўся прынцыпаў К.С.Станіслаўскага.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
інструмента́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да інструмента (у 1 знач.). Інструментальны склад. Інструментальны цэх.// Які служыць для вырабу інструментаў. Інструментальная сталь.
2.узнач.наз.інструмента́льная, ‑ай, ж. Майстэрня, дзе вырабляюцца інструменты (у 1 знач.); памяшканне для захоўвання інструментаў. Інструмент быццам толькі што з інструментальнай.«Беларусь».
3. Які ствараецца музычнымі інструментамі, прызначаны для выканання на музычных інструментах (без удзелу чалавечага голасу). Інструментальная музыка. Інструментальная п’еса.// Які складаецца з музыкантаў, што іграюць на музычных інструментах. Інструментальны ансамбль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
меладра́ма
(ад мела- + драма)
1) драматычны жанр, п’еса з вострай інтрыгай, ярка выражаным супрацьпастаўленнем дабра і зла, павышанай эмацыянальнасцю;
2) перан. падзеі, перажыванні, якія выклікаюць смех сваёй ненатуральнасцю і прыўзнятасцю.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
The curtain goes up at 7 p.m. — П’е́са пачына́ецца а 7-ай ве́чара
б) будава́цца
в) павыша́цца, расьці́(пра цэ́ны)
Prices have gone up — Цэ́ны павы́сіліся
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
тэрцэ́т
(іт. terzetto, ад лац. tertius = трэці)
1) ансамбль з трох выканаўцаў, пераважна вакальны;
2) музычная п’еса для трох выканаўцаў;
3) вершаваная страфа ў санеце, якая складаецца з трох радкоў; трохрадкоўе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
жарт, ‑у, М ‑рце, м.
1. Забаўная выхадка, востры дасціпны выраз. Жарты сыпаліся за жартамі, — толькі смех разліваўся па балоце.Колас.Пад жарты і смех гасцей маладога і маладую абсыпалі жытам, каб былі добрымі гаспадарамі.Васілевіч.
2. Кароткае апавяданне з забаўным, смешным зместам.
3. Невялікая камічная п’еса. П’еса-жарт у адной дзеі.
4.узнач.прысл.жа́ртам. Не сур’ёзна, для забавы. Найбольш падсмейваліся над барадатым высокім мужчынам, якога звалі жартам «барада».Мележ.
•••
Без жартаў — сур’ёзна, не жартуючы.
Дрэнныя жарты — небяспечна з кім‑, чым‑н. жартаваць.
Жарты жартамі — ужываецца з супраціўным злучнікам у значэнні: так ці інакш. Жарты жартамі, а трывога закрадалася ў сэрца Андрэя.Шахавец.
Жарты на (у) бок — ужываецца як папярэджанне аб пераходзе да сур’ёзнай размовы.
Жарты строіцьгл. строіць.
Не да жартаўкаму — пра чыё‑н. цяжкае становішча, дрэнны настрой і пад.
Не жарты — пра што‑н. важнае, значнае, сур’ёзнае. Цяжка было — страшэнна. Два разы адкладалі справу — не жарты.Скрыган.
Не на жарт(ы) — вельмі сур’ёзна. Патрэсканай зямлі журботны воблік Трывожыць не на жарт усіх людзей.Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грузінская актрыса. Нар.арт.СССР (1950). Герой Сац. Працы (1979). Вучылася ў драм. студыях у Маскве і Тбілісі. Працавала ў Тбілісі ў груз. т-ры імя Руставелі (з 1920), з 1928 — у т-ры імя К.Марджанішвілі. Актрыса вял.сцэн. культуры, яркай індывідуальнасці, развівала рамантычныя традыцыі груз. т-ра. Лепшыя ролі: Джавара («Выгнаннік» В.Пшавелы), Марыя Сцюарт (аднайм.п’еса Ф.Шылера), Клеапатра («Антоній і Клеапатра» У.Шэкспіра). Здымалася ў кіно. Дзярж. прэміі СССР 1943, 1946, 1952.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАДЫЯШВІ́ЛІ Васіль Давыдавіч
(27.11.1905, Тбілісі — 1976),
грузінскі акцёр. Нар.арт.СССР (1958). Вучыўся ў драм. студыі ў Тбілісі (1922—24). Працаваў у груз. т-рах імя Ш.Руставелі (1924—30) і К.Марджанішвілі (з 1930; абодва ў Тбілісі). Акцёр шырокага творчага дыяпазону. Сярод роляў: цар Іраклій («На раздарожжы» Л.Готуа), Луарсаб («Ці чалавек ён?» паводле І.Чаўчавадзе), Рычард III (аднайм.п’еса У.Шэкспіра), Цэзар («Цэзар і Клеапатра» Б.Шоу), Арбенін («Маскарад» М.Лермантава), Хлестакоў («Рэвізор» М.Гогаля). Дзярж. прэміі СССР 1952 і Грузіі імя Руставелі 1971.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
сентымента́льнасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць, якасць сентыментальнага (у 2 знач.). Сентыментальнасць адносін.// Залішняя чуллівасць, сентыментальныя адносіны да каго‑, чаго‑н. [Яраш] ніколі не бачыў у яе праяў сентыментальнасці, [Маша] заўсёды была строгая і маласлоўная.Шамякін.[Канькоў:] — Тамарка, родная... — А вось гэта ўжо лішняя сентыментальнасць.Асіпенка.//звычайнамн. (сентымента́льнасці, ‑ей). Сентыментальныя ўчынкі; сентыментальныя выразы. Гаварыць сентыментальнасці. □ Уборачная? — угадвала Андрэева думкі Ніна. Андрэй усміхнуўся. — Не, Ніначка, не ўборачная... Так, сентыментальнасці.Лобан.
2. Асаблівасці, характэрныя для сентыменталізму як літаратурнага кірунку. П’еса «Машачка» [А. Афінагенава] не пазбаўлена рыс сентыментальнасці.«Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
stage4[steɪdʒ]v.
1. ста́віць п’е́су; ста́віцца (пра п’есу);
The play stages well.П’еса вельмі сцэнічная.
2. арганізо́ўваць (паказ чаго-н.); здзяйсня́ць;
stage a show пака́зваць шо́у;
stage a strike вы́йсці на забасто́ўку
3. інсцэні́раваць (раман, навелу і да т.п.);
stage an accident інсцэні́раваць няшча́сны вы́падак
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)