пабо́чны, -ая, -ае.
1. Які існуе побач з галоўным, асноўным, другарадным.
П. тыпаж у п’есе.
2. Не свой, які не належыць да дадзенага грамадства, установы, сям’і і пад.
Пабочным (наз.) уваход забаронены.
3. Які не мае непасрэдных адносін да чаго-н.
Пабочныя меркаванні.
4. Народжаны без шлюбу (уст.).
П. сын.
○
Пабочнае слова або пабочны сказ — у граматыцы: інтанацыйна адасобленае слова ці сказ унутры другога сказа, якія выражаюць розныя віды адносін таго, хто гаворыць, да таго, пра што ён гаворыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
і́грэк
(фр. у grec = грэчаскае «і»)
1) назва перадапошняй літары (у) лацінскага алфавіта;
2) мат. невядомая велічыня, якая абазначаецца пры вылічэннях гэтай літарай (побач з літарамі х, z).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Лютэрка (ж.) ’драўлянае маленькае колца калаўрота, якое знаходзіцца побач са шпулькай і перадае ёй рух вялікага кола’ (в.-дзв., Шатал.). Да мутэрка (гл.). Параўн. таксама літэрка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
несамахо́ць, прысл.
Разм. Мімаволі, незнарок. Варанецкі стаяў і аглядаў небагаты скарб [хаты].. — Не багата, не багата... — несамахоць сарвалася ў Варанецкага. Дуброўскі. Боганчык быў страпянуўся і несамахоць прыціснуўся да калёс, стаўшы побач з Настай. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падсусе́дзіцца, ‑седжуся, ‑седзішся, ‑садзіцца; зак., да каго-чаго.
Разм. Сесці, размясціцца побач з кім‑н.; далучыцца да каго‑, чаго‑н.; прысуседзіцца. [Лоўгач:] — Давайце і мы па адной бярозе пасадзім!.. — Падсуседзімся да дзіцячай ініцыятывы? Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чувя́кі, ‑аў; адз. чувяк, ‑а, м.
Мяккія туфлі на нізкай падэшве без абцасаў, пераважна ў народаў Крыма, Каўказа. Побач з туфлямі — нечыя старыя чувякі з прэлых шнуркоў ці вяровачак, падшытыя скурай-сырцом. Кулакоўскі.
[Цюрк.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ По́спал ’разам, побач, сумесна, супольна’ (глус., Янк. Мат.: Байк. і Некр.), ’запар’ (мус., Янк. Мат.; калінк., З нар. сл.), поснасць ’тс’, ’папалам’ (Гарэц., Др.-Падб., Нас.; віл., Сл. ПЗБ; стол., Сл, Брэс.), посполь, посполь ’запар, падрад’ (ТС; дзятл., Сцяшк. Сл.), ’скрозь’ (ТС), ст.-бел. посполу ’разам, супольна, сумесна’ і ’побач’ (Сл. Скар.), укр. пасіі іл / поспіль ’тс’. польск. pospał, pospałem, pospolnie ’разам, агулам’, ст.-польск. pospołu ’тс’ (з XIV ст.), н.-луж. pospał, pospołu, ъ‑луж. pospołu ’тс’. чэш. pospolu ’тс’. Вытворнае ад *polь ’палова’ > *уь/эо/ъ ’палова ад цэлага, род, пол (мужчынскі, жаночы)’, параўн. славен. spoi ’тс’. У першасным значэнні — ’злучэнне дзвюх палавінак разам, спалучэнне, размяшчэнне іх побач’, параўн. супольны ’агульны’. Адвербіялізаваны субстантыў. Булыка (Запазыч., 255) лічыць ст.-бел. посполу запазычаннем з польск. pospołu, сумнеўна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
beside [bɪˈsaɪd] prep.
1. по́бач з, каля́, ля;
a mill beside a stream млын каля́ ракі́
2. у параўна́нні;
This painting is nothing beside yours. Гэты малюнак не ідзе ні ў якое параўнанне з вашым.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
прыладкава́цца, ‑куюся, ‑куешся, ‑куецца; зак.
Разм. Тое, што і прыладзіцца. Пасля гэтага [Міканор] прынёс аднекуль кошык бульбы, прыладкаваўся побач з Юзікавым ложкам і пачаў абіраць. Кулакоўскі. Панкратаў прыладкаваўся дзесьці рахункаводам, я — у райпрамкамбінаце — кладаўшчыком. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скалатну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
Разм. Тое, што і скалануцца. Не адзін раз скалатнуўся.. [параходзік] ад блізкіх выбухаў, якія побач узнімалі ўгору высокія слупы вады. Мележ. Андрэю зрабілася холадна, ён аж скалатнуўся. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)