пе́шы

1. прил., в разн. знач. пе́ший;

п. перахо́д — пе́ший перехо́д;

п. строй — пе́ший строй;

2. в знач. сущ. пе́ший;

◊ п. ко́ннаму не тава́рыш — погов. пе́ший ко́нному не това́рищ

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рэвалю́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Карэнны пераварот у жыцці грамадства, які прыводзіць да ліквідацыі старога грамадскага і палітычнага ладу і да перадачы ўлады ў рукі іншага класа.

Буржуазная р. (якая звяргае буржуазны лад і ўстанаўлівае ўладу перадавога класа). Кастрычніцкая р. 1917 г.

2. Карэнны пераварот, рэзкі скачкападобны пераход ад аднаго якаснага стану да другога.

Навукова-тэхнічная р.

|| прым. рэвалюцы́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Р. час.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

я́касць, -і, ж.

1. Характэрная адзінка, істотная ўласцівасць, якая адрознівае адзін прадмет ці з’яву ад другіх.

Колькасць і я.

Пераход да новай якасці.

2. Тая або іншая ўласцівасць, годнасць, ступень прыгоднасці каго-, чаго-н.

Я. работы.

Я. прадукцыі.

Выдатная я.

Высокія душэўныя якасці.

◊

У якасці каго-чаго, прыназ. з Р — як хто-, што-н.

Прысутнічаць у якасці наглядальніка.

|| прым. я́касны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Якасныя змены.

Якасныя адрозненні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Кружану́ць ’груба вылаяцца’, ’голасна заспяваць хорам’ (Бяльк.). Да кругі (гл.). Семантычны пераход: ’круг’ > ’хор’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Перала́зіны ’пераезд у новы дом’ (Нас.) — у выніку кантамінацыі лексем пераход і ўлазіны ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

перестро́йка

1. перабудова, -вы ж.;

2. воен. перастро́йка, -кі ж., перашыхтава́нне, -ння ср.;

3. муз. перанала́дка -кі ж.,

4. радио перахо́д, -ду м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прафесіяналіза́цыя, ‑і, ж.

Авалоданне прафесіяй, спецыялізацыя ў якой‑н. галіне. // Пераход у разрад прафесіяналаў. Ганарару беларускія часопісы не плацілі, і аб прафесіяналізацыі не маглі марыць нават найздальнейшыя; паліцэйскі здзек над асобай пісьменніка безупынна рос. У. Калеснік. Скамарошніцтва ў Беларусі развівалася шляхам прафесіяналізацыі найбольш таленавітых арганізатараў народных гульняў. «Беларусь».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шлю́пачны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да шлюпкі, прызначаны для яе. Шлюпачны компас. Шлюпачны кіль. // Прызначаны для вырабу, рамонту ці захоўвання шлюпак. Шлюпачныя майстэрні. // Які праводзіцца, здзяйсняецца пры дапамозе шлюпкі, шлюпак. Шлюпачныя спаборніцтвы. Шлюпачнае плаванне. Шлюпачны пераход.

2. Звязаны з плаваннем на шлюпках, з іх абслугоўваннем. Шлюпачная каманда.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

латыніза́цыя

(ад п.-лац. latinizare = латынізаваць)

1) увод лацінскай мовы і лацінскай культуры;

2) пераход на лацінскі алфавіт.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

◎ Пракро́чваць, пракрочываць ’грашыць’ (Нас.), прабачэнне ’пераход, перасячэнне граніцы’ (трох., Сл. ПЗБ). З польск. przekroczwać ’пераступаць; парушаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)