Разм. Збіцца, стоўпіцца ў адным месцы. Сперціся ў адным пакоі.//перан. Сабрацца, накапіцца. Ніхто нікога не слухаў, а ўсе крычалі, крычалі, каб аслабаніць ад нечага грудзі, што вось сперлася, просіцца на волю.Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узнікне́нне, ‑я, н.
Зараджэнне, пачатак, з’яўленне чаго‑н. Узнікненне і пачатак жыцця. Узнікненне марксізма. □ Выявілася, што час узнікнення Мазыра нікому дакладна не вядомы. І ніхто не ведае, што значыць самае слова — «Мазыр», які хаваецца ў ім сэнс.В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
і́ншаму гэ́та падаба́ецца manch éinem wird das gefállen;
і́ншы раз mánchmal
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
krähen
vi ка́ркаць, кру́мкаць; пець (пра пеўня)
◊ kein Hahn kräht danách — пра гэ́та ніхто́ i не ўспаміна́е, гэ́та да́ўно быллём зарасло́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ДАНА́Я,
у старажытнагрэчаскай міфалогіі дачка аргоскага цара Акрысія, якому прадказалі смерць ад рукі ўнука. Акрысій зняволіў прыгажуню Д. ў падзямелле, куды ніхто не мог увайсці. Аднак Зеўс трапіў да Д. ў выглядзе залатога дажджу і яна нарадзіла Лерсея. Паводле загаду бацькі Д. з сынам скінулі ў мора ў абабітай цвікамі скрыні. Іх выратаваў Дыктыс, рыбак з в-ва Серыфос. Пазней Д. з сынам вярнуліся на радзіму, дзе Персей незнарок забіў дзеда кінутым дыскам. Вобраз Д. шырока адлюстраваны ў выяўл. мастацтве (творы вазапісу, пампейскія фрэскі, карціны Л.Лота, А.Карэджа, Рэмбранта, Тыцыяна і інш.).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ні..., прыстаўка.
Ужываецца пры ўтварэнні адмоўных займеннікаў і прыслоўяў, напрыклад: ніхто, нішто, нічый, нідзе, ніколі.// Аддзяляецца ад адмоўных займеннікаў пры спалучэнні з прыназоўнікамі. [Кухар] нікому не скардзіўся, ні на каго не наракаў і ні з кім не хацелася яму гаварыць.Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нязме́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Які не паддаецца вымярэнню; неабдымны. Ходзіць сонца У нязмернай шыры, Мерыцца нырнуць У пену хваляў.Хведаровіч.
2.перан. Незвычайна глыбокі, моцны (пра пачуцці). Ніхто ж дагэтуль не знайшоў, Чым вымераць нам да Радзімы Сваю нязмерную любоў.Непачаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прывя́ць, ‑вяну, ‑вянеш, ‑вяне; зак.
1. Трохі, не поўнасцю завяць, звяць. Сонца пякло, трава прывяла, хто-ніхто кінуў ужо касіць.Мележ.
2.перан.Разм. Страціць бадзёрасць; зменшыць запал, заўзятасць. Аж тут Мальвіна тыц сюды! Прывяў пан Богут — будзе буча.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прысусе́дзіцца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца; зак.
Разм. Сесці побач з кім‑н.; размясціцца каля каго‑н., далучыцца да каго‑н. На Міхася ніхто не звярнуў увагі. Ён прысуседзіўся на лаўцы.Асіпенка.Гудок прысуседзіўся да кампаніі маракоў у купэ, размешчаным побач.Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дамача́дцы, ‑аў; адз. дамачадзец, ‑дца, м.
Уст. Члены сям’і, а таксама людзі, якія жывуць у доме на правах членаў сям’і. Ніхто не ведае, колькі я нацярпеўся ад сваіх дамачадцаў праз тое, што легкадумна, як яны лічылі, ставіўся да свайго здароўя.Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
