*Макрэні, мокрэ́ні ’дзень перад Іллёй’ (ТС), макрэнь ’працяглае дажджлівае надвор’е (Растарг.). Утворана ад назвы рэлігійнага свята св. Макрыны (1 жніўня). Паводле народнай прыкметы: калі ў гэты дзень ішоў дождж, дык рэшта лета будзе мокрай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
давучы́цца
1. (закончыць вучобу) áuslernen vt; die Áusbildung ábschließen*;
2. (правучыцца да пэўнага тэрміну);
давучы́цца да ле́та (noch) bis zum Sómmer lernen [studíeren, in Áusbildung sein]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
вяндля́рня, ‑і, ж.
Збудаванне, дзе вэндзяць мяса, сала, рыбу. З канца зімы і да лета пры кожнай хаце дыміцца вяндлярня, і па селішчы стаіць пах вэнджаных каўбас і шынак. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
навальні́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да навальніцы (у 1 знач.). Навальнічны дождж. □ З захаду, насустрач паслабеўшаму ветру, паволі пасоўваліся навальнічныя хмары, засланяючы сонца. Гурскі. // З частымі навальніцамі. Навальнічнае лета.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паздараве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Стаць, зрабіцца здаровым, здаравейшым. Андрэй распытваў сябра, як ён жыве, як адпачываў. Васіль адказаў, што лета правёў у калгасе, працаваў кожны дзень, паздаравеў, падужэў. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыкме́ціцца, ‑мечуся, ‑мецішся, ‑меціцца; зак.
Разм. Кінуцца ў вочы, заўважыцца. Добра, што прыкмецілася хоць восень.. Вясны .. [Мікіта Мінавіч] амаль што не прыкмячаў, лета таксама быццам абмінула яго. Кулакоўскі. // Запомніцца, застацца ў памяці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цяплы́нь, ‑і, ж.
Тое, што і цеплыня. Ад печы ідзе святло і цяплынь. Галавач. Вецер палагаднеў, абяцаючы мяккую цяплынь бабінага лета. Пташнікаў. Чалавечая цяплынь з’явілася на тварах у жанчын. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абле́зці, -зу, -зеш, -зе; -ле́зь; зак. (разм.).
1. Страціць валасы або поўсць ці пер’е, скуру; выпасці, вылезці (пра валасы, поўсць, пер’е).
Кот аблез.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Страціць першапачатковую афарбоўку, верхні слой, выліняць, выцвісці або злезці, адваліцца ад паверхні чаго-н.
Сукенка аблезла.
Фарба аблезла.
3. Змяніць скуру, згарэўшы на сонцы.
За лета ўвесь твар аблез.
|| незак. абла́зіць, -ла́жу, -ла́зіш, -ла́зіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
◎ *Лебядні́цы, лебэдшцы ’летнія раі пчол’ (ельск., Анох.). Да лебяда^ 2 (гл.). Названы так таму, што ў другой палавіне лета ў асноўным меданосныя краскі ужо адцвітаюць, і меншая колькасць нектару асацыіруецца з беднасцю харчавання (з «хлебам з лебяды»).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лятня́к ’летняя дарога’ (Нас.), якому адпавядае рус. свярдл. летня́к ’тс’, затое лятні́к ’тс’ (Касп.) прымыкае да рус. зах. і паўн. ле́тник, летни́к. Да лета, летні (гл.). Аб суфіксе ‑як гл. Сцяцко (Афікс. наз., 131). Гл. таксама ле́тнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)