1.каго-што. Застацца без каго-, чаго-н.; панесці страты.
С. сябра.
С. працу.
У вайне Беларусь страціла кожнага трэцяга.
2.што. Без карысці, марна патраціць што-н. (пра час, грошы і пад.).
С. цэлы месяц.
С. многа грошай без патрэбы.
3.што. Не захаваць, не зберагчы што-н.
С. сілы і здароўе.
4.што. Часткова або поўнасцю пазбавіцца якіх-н. уласцівасцей, якасцей, сувязей і пад.
С. надзею.
С. давер.
С. сувязь з аднакласнікамі.
5.што. Збіцца з дарогі, згубіць след.
С. сцежку.
◊
Страціць ласкуў каго — перастаць быць у пашане, павазе.
Страціць прытомнасць — абамлець, самлець.
Страціць розум — здурнець.
|| незак.стра́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
echo
ech|o
н.
1. рэха;
2.перан. водгук; водгалас;
odbić się szerokim ~em — знайсці шырокі водгук;
pozostać bez ~a — застацца без адказу
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
бортв разн. знач. борт, род. бо́рта м., мн. барты́, -то́ў;
борт о борт борт у борт;
на борту́ на бо́рце;
◊
оста́ться за борто́мзаста́цца за бо́ртам;
вы́кинуть (вы́бросить) за борт вы́кінуць за борт.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кашу́ляж. Hemd n -(e)s, -en;
ве́рхняя кашу́ляÓberhemd n;
спо́дняя кашу́ляÚnterhemd n;
мужчы́нская кашу́ля Hérrenhemd n;
жано́чая кашу́ля Dámenhemd n;
шаўко́вая кашу́ля Séidenhemd n;
◊
заста́цца ў адно́й кашу́ліálles bis aufs Hemd verlíeren*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
verbórgen
I
vt пазыча́ць (каму-н., што-н.)
II
1.
a схава́ны, уто́ены; пата- е́мны
~er Profít — эк. уто́ены прыбы́так
2.
adv
im Verbórgenen bléiben* — заста́цца ўто́еным
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
перашко́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак.
З’явіцца перашкодай для каго‑, чаго‑н.; не даць магчымасці здзейсніць што‑н.; не дапусціць чаго‑н. Скончыць інстытут перашкодзіла вайна. □ Цяжкая рана, атрыманая ў баях пад Керчу, перашкодзіла жанчыне застацца ў марскім флоце пасля вайны.Кулакоўскі.Хто перашкодзіць нам прабіць камення грань І долю казачную выткаць?Танк.[Насця:] — У вас тут гамонка, здаецца, вельмі душэўная была. Прабачце, калі перашкодзіла.Мележ.Андрэй Шыбянкоў, цяжка аддыхваючыся, вярнуўся назад з пахмурным выглядам чалавека, якому перашкодзілі зрабіць хоць і жорсткі, але высокасправядлівы ўчынак.Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ле́кі, ‑аў; адз.няма.
Разм.
1. Лякарства. Прыехаў у маёнтак новы доктар з поўным сундуком усякіх лекаў.Якімовіч.Дзеда ўлажылі ў пасцель, паставілі на тумбачку бутэлечкі з лекамі, шклянку з вадой.Хомчанка.//перан. Пра сродак, які дапамагае перажыць што‑н. непрыемнае. Хто мае права залазіць у чужую душу? Асабліва, калі няўпэўнена, што словы твае будуць лекамі.Чорны.
2.Дзеяннепаводлезнач.дзеясл. лячыць і лячыцца; лячэнне. Доктар больш не гаварыў і, назваўшы настаўніка, перадаў яму, што хворы павінен застацца на лекі ў бальніцы.Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
до́ма, прысл.
У сваёй хаце, кватэры, там, дзе жывеш. Нага забалела так, што Цімошку прыйшлося застацца дома і легчы ў пасцельку.Колас.Старога Нахлябіча .. [Балеслаў] застаў дома, на дварэ.Чорны.// У сваёй сям’і, са сваёй сям’ёй. Жыла .. [Марыля] дома пры тату і браце.Брыль.// На радзіме, у родных мясцінах. — А дома там цяпер у нас не гэтак: усё ідзе нанова і добра.Чорны.
•••
Не ўсе домаўкагогл. усе.
Ні дома, ні замужам — пра няпэўнае становішча каго‑н.
Як дома — свабодна (адчуваць, паводзіць сябе і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
or
[ɔr]
conj.
1) або́, а́льбо
You can go or stay — Мо́жаце ісьці́ або́заста́цца
2) а то, іна́кш, іна́чай
Hurry, or you will be late — Сьпяша́йся, а то спо́зьнісься
3) або́, гэ́та зна́чыць
This is the end or last part — Гэ́та кане́ц, гэ́та зна́чыць апо́шняя ча́стка
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)