1. Накінуўшы, замацаваць; павесіць, навесіць. Начапіць вяроўку на рогі. Начапіць ручнік на кручок. □ Аксён падымае біч, выходзіць на двор, каб начапіць на цапільна.Колас.[Дзед] хуценька павярнуўся тварам да будкі і дрыжачымі рукамі начапіў на дзверы замок.Галавач.
2.Разм. Надзець што‑н., прымацаваўшы, прывесіўшы да чаго‑н. Начапіць партупею. Начапіць наган на пояс. □ Бабка начапіла старыя акуляры з ніткамі замест аглобелек.С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
lock3[lɒk]v.
1. запіра́ць; запіра́цца; замыка́ць; замыка́цца;
Does this door lock? Гэтыя дзверы запіраюцца?
2. сціска́ць;
lock smb. in one’s arms сціска́ць каго́-н. у абды́мках, абдыма́ць, абніма́ць
3. злуча́ць, сплята́ць
lock away[ˌlɒkəˈweɪ]phr. v. хава́ць пад замо́к
lock out[ˌlɒkˈaʊt]phr. v. запіра́ць дзве́ры і не ўпуска́ць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
наве́сіць, ‑вешу, ‑весіш, ‑весіць; зак., што.
1. Павесіць, прымацаваўшы да чаго‑н. або надзеўшы на што‑н. Навесіць шторы. Павесіць замок. □ У святочныя дні дзед важна чысціў свае боты, потым яшчэ важней цёр мелам свае медалі і, навесіўшы іх на грудзі, урачыста ішоў на станцыю.Лынькоў.Цесляры нібы знарок у першую чаргу падагналі падаконнікі, вушакі, уставілі новенькія рамы, павесілі дзверы.Шамякін.
2. У спартыўных гульнях — накіраваць мяч у бок варот або падняць над сеткай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сакрэ́тI, -ту м., в разн. знач. секре́т;
трыма́ць у ~рэ́це — держа́ть в секре́те;
с. вынахо́дніка — секре́т изобрета́теля;
с. по́спеху — секре́т успе́ха;
замо́к з ~там — замо́к с секре́том;
назна́чыць салда́та ў с. — воен. назна́чить солда́та в секре́т;
◊ с. палішыне́ля — секре́т полишине́ля;
не рабі́ць ~ту — (з чаго) не де́лать секре́та (из чего)
сакрэ́тII, -ту м., физиол. (вещество) секре́т;
с. шчытападо́бнай зало́зы — секре́т щитови́дной железы́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Schloss
I
n -es, Schlösser замо́к
ein ~ vórhängen* — паве́сіць замо́к
die Tür fiel ins ~ — дзве́ры зачыні́ліся (з трэ́скам)
die Tür ins ~ wérfen* — зачыні́ць дзве́ры (з трэ́скам)
◊ er hat ein ~ vor dem Mund — ён маўклі́вы
hínter ~ und Ríegel — пад замко́м, за кра́тамі, у турме́
II
n -es, -Schlösser за́мак, пала́ц
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
3.каго (што). Мімаволі даць магчымасць каму-н. уцячы, схавацца і пад.
У. зайца.
4.перан., што. Прапусціць, не выкарыстаць што-н. своечасова.
Ён свайго не ўпусціць.
У. магчымасць.
У. выпадак.
5.што. Уставіць у выразанае, паглыбленае месца.
У. замок у дзверы.
|| незак.упуска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз.упу́ск, -у, м. (да 1 знач.) іупуска́нне, -я, н. (да 1 знач.); прым.упускны́, -а́я, -о́е (спец.).
У. клапан.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
углово́й
1.мат., техн. вуглавы́;
углово́е ускоре́ние вуглаво́е паскарэ́нне;
углово́й ра́диус вуглавы́ ра́дыус;
2.(находящийся на углу) рагавы́;
углово́й дом рагавы́ дом;
углово́й магази́н рагавы́ магазі́н;
3.(находящийся в углу) ку́тні, куткавы́;
углова́я ко́мната ку́тні (куткавы́) пако́й;
углово́й стол ку́тні (куткавы́) стол;
4.(имеющий форму угла, согнутый под углом) вуглавы́;
углово́е желе́зо вуглаво́е жале́за;
углово́е соедине́ние вуглаво́е злучэ́нне;
углово́й замо́кплот. вуглавы́замо́к;
5.спорт. вуглавы́;
углово́й уда́р вуглавы́ ўда́р.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пама́цаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1.каго-што. Распазнаючы, даследуючы, пакратаць каго‑, што‑н. Нупрэй памацаў рукою Панаса. — Ён жывы яшчэ. Ён толькі абамлеў.Колас.Карніцкі нахіліўся, памацаў дрот рукою, прамовіў здаволена: — Будуць свае цвікі!Паслядовіч.[Валя] падышла, памацала замок і невядома колькі часу стаяла каля дзвярэй, стомленая і спустошаная...Шамякін.
2.чым і без дап. Пашукаць некаторы час вобмацкам. Юрка памацаў рукой на паліцы і ўзяў кухонны нож.Курто.Сеў [Віця] у трамвай, памацаў у кішэнях — грошай ні капейкі.Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
force2[fɔ:s]v.
1. прымуша́ць, змуша́ць;
He forced himself to stand up. Ён прымусіў сябе ўстаць;
I was forced to look for another job. Я быў вымушаны шукаць іншую працу.
2. узло́мліваць;
The thieves forced the lock/door. Зладзеі выламалі замок/дзверы
♦
force one’s way сі́лай пракла́дваць сабе́ даро́гу, прабіва́цца (праз натоўп)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
запе́рці, ‑пру, ‑прэш, ‑прэ; ‑пром, ‑праце; пр. запёр, ‑перла і ‑пёрла; зак., каго-што.
1. Зачыніць (дзверы) на замок, засаўку і пад. Зося зачыніла дзверы, запёрла іх на закрутку і вярнулася ў хату.Гартны.
2. Змясціўшы каго‑, што‑н. куды‑н., зачыніць на замок, засаўку і пад. — Прывялі гэта нас да павятовага камісара, заперлі ў нейкі халодны склеп, у пустую адрыну.Колас.//перан. Закрыць выхад; заблакіраваць, ізаляваць. Вядзьмарка, за нешта помсцячы лапарам, хацела заперці іх у Польскай губе.М. Стральцоў.//перан.Разм. У шашачнай гульні — паставіць шашку ў становішча, з якога няможна рабіць хадоў.
3.Разм. Хутка даставіць, даімчаць куды‑н. За трыццаць капеек на нашы грошы, на сваіх харчах, кулі запрэ на сваім карку трохпудовы клунак за трыццаць кіламетраў ды яшчэ падзякуе.Маўр.// Усунуць, упакаваць куды‑н., у што‑н. Караблік жа не шлюпка, яго ў кантэйнер не запрэш.Быкаў.//перан. Саслаць, загнаць куды‑н. далёка. [Радзішчаў] так моцна пісаў, што мяне зацікавіла. Мусіць, добрую жменю солі панам падсыпаў .., што заварушыліся яны, як уюны, а Кацярына ажно ў Сібір заперла яго.Карамазаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)