Лесавік, лесові́к ’лясун’ (Нік., Няч., Грыг., Яруш., Мат. Гом., ТСБМ) у выніку універбізацыі з лесавы дух. Параўн. і лесавы ’лясны дух, лясун’ (Маш.; петр., Мат. Гом.). У выніку пераносу значэння — любан. лесаві́к ’жыхар лясістых мясцовасцей’ (Нар. словатв.). Дадатковае значэнне прыметніка лесавы ’дзікі’ (Янк. II, Шат., Бяльк.) з’явілася падставай для лесавікі́ ’дзікія лясныя яблыкі’ (Касп.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тхом у выразе: адным тхом (сказаць, зрабіць што‑небудзь) ‘на адным дыханні’ (Канкард. XIX ст.), ст.-бел.тохъ ‘уздых’ (ПГС). Дэвербатыў ад тухнуць (гл), ст.-бел.тхнути, тхнуть ‘дыхнуць’, што ўзыходзяць да прасл.*dъxnǫti ‘выдаваць дух, дыханне, пах’, параўн. польск.tchem — форма Тв. скл. ад dech ‘дыханне, дух’ (Борысь, 629). Гл. таксама тохнуць, дохнуць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Падко́льная ’злы дух, які жыве, па павер’ю простых людзей, пад колам млына’, падкдльнік ’чорт’ (Нас.). Да кола (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
д’я́бал
(польск. diabeł < ст.-чэш. diabel < лац. diabolus, ад гр. diabolos)
злы дух, чорт, сатана ў рэлігійных уяўленнях.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
неабжы́тасць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан неабжытага. У хаце — хоць і прасторнай і светлай — стаіць нейкі невыказны ды непаўторны дух неабжытасці, сумнай і затхлай даўніны...Брыль.Кабінет павеяў на яго ўспамінамі і неабжытасцю.Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
juice
[dʒu:s]
n.
1) сок -у m.
2) су́тнасьць, дух чаго́-н.
3) informal электры́чны ток
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
bate
I[beɪt]
v.t.
спыня́ць; зьмянша́ць; стры́мваць
with bated breath — затаі́ўшы дух
II[beɪt]
v.t.
маха́ць кры́ламі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Вадзяні́к1 ’вадзяны’ (Яруш., Нік., Няч., БРС), вадзяны́ ’нячысты дух, які жыве ў рэках, азёрах’ (Сцяшк.), вадзяні́к, вадзяны́ ’дух-гаспадар у лесе’ (Інстр. II), вадзянікі ’тс’ (Касп.). Суфіксальны дэрыват ад вадзяны́ ’які знаходзіцца ў вадзе’; вынік універбізацыі словазлучэння вадзяны дух. Параўн. рус.водяной, укр.водний, серб.-харв.во̀дац ’тс’.
Вадзянік2 ’вугал у хаце, дзе ставяць ваду і посуд’ (Шушк.). Суфіксальнае ўтварэнне ад вадзяны́ ’прызначаны для вады’. Параўн. балг.водни́к ’месца ў кухні, дзе вешаюць катлы з вадой’.
Вадзяні́к3 ’драўляны коўш для вады’ (Серб.); ’чайнік’ (Мат. Гом.). Да вадзяны́. Параўн. укр.водяник ’посуд для вады’, водник ’хатняя дзежачка для вады’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ні́кель. Запазычана праз ням.Nickel са швед.kopparnickel, nickel ад імя ўласнага Nikolaus, першапачаткова ’гном, падземны дух’ (Фасмер, 3, 74).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ні́кель
(ням. Nickel, ад шв. nickel = падземны дух, гном)
хімічны элемент, серабрыста-белы метал, які вызначаецца пластычнасцю і коўкасцю.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)