агрэгатны стан рэчыва, у якім слаба звязаныя малекулярнымі сіламі часціцы рухаюцца свабодна і пры адсутнасці знешніх палёў раўнамерна запаўняюць увесь дадзены ім аб’ём. Газ, у якім энергію ўзаемадзеяння паміж часціцамі можна не ўлічваць, наз.ідэальным газам. Яго стан апісваецца Клапейрона—Мендзялеева ўраўненнем.
Рэальныя газы пры звычайных умовах мала адрозніваюцца ад ідэальнага, а пры памяншэнні ціску і павышэнні т-ры па ўласцівасцях набліжаюцца да яго; часцей іх стан апісваецца Ван-дэр-Ваальса ўраўненнем. Пры паніжэнні т-ры газы дасягаюць крытычнага стану, пры далейшым ахаладжэнні і павышэнні ціску адбываецца звадкаванне газаў. Калі рух часціц падпарадкоўваецца законам класічнай механікі, газ наз. нявыраджаным (рэальныя газы), а калі квантавыя ўласцівасці часцінак газа пераважаюць — выраджаным (электронны газ у металах пры тэмпературах, блізкіх да 0 К). Пры нізкіх т-рах газы добрыя дыэлектрыкі, але пры пэўных умовах могуць праводзіць эл. ток (гл.Электрычныя разрады ў газах). Мех. ўласцівасці газаў вывучаюцца ў газавай дынаміцы і аэрадынаміцы. Газы складаюць асн. масу атмасферы, пашыраны ў зямной кары, маюць вял. значэнне ў існаванні жывых арганізмаў (гл., напр., Дыханне, Газаабмен) і біягеахімічным кругавароце рэчываў, газы прыродныя гаручыя — кашт. сыравіна для хім. і газавай прам-сці, крыніца забеспячэння разнастайных бытавых, тэхн. і інш. патрэб гаспадаркі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
узбу́джанасцьж. (стан) Errégung f -, -en, Áufregung f -, -en;
быць у ста́не мо́цнай узбу́джанасці in héftiger Áufregung sein, áufgeregt [héftig errégt] sein
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
рэгулява́ць
1. régeln vt; stéllen vt (гадзіннік);
2. (прыводзіць у неабходны стан) régeln vt, in Órdnung bríngen*; erlédigen vt (уладжваць)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
наркаты́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да наркотыка (у 1 знач.); які ўтрымлівае наркотык. Наркатычнае рэчыва.
2. Выкліканы наркотыкам (у 1 знач.). Наркатычны стан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неарганізава́насць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан неарганізаванага. З першых жа дзён Максіму прыйшлося ваяваць з сялянскаю кансерватыўнасцю, з неарганізаванасцю.Колас.Неарганізаванасць — вораг любой справе.Сергіевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўсо́н, ‑сну, м.
Стан, блізкі да сну; дрымота. Стомленасць працінае ўсё цела, пот залівае спіну. Усё плыве нібыта ў тумане ці ў паўсне...С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
квітне́нне, ‑я, н.
1.Станпаводлезнач.дзеясл. квітнець; цвіценне.
2. Тое, што і квецень. Чаромха над ракою зацвіла, Страсаюць снег свайго квітнення вішні.Ляпёшкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зніка́нне, ‑я, н.
Дзеяннеістанпаводлезнач.дзеясл. знікаць — знікнуць. І толькі буйная, сакавітая трава зялёным шырокім кустом разрасталася на месцы знікання крынічкі.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)