Пато́ргаць ’патрэсці, патузаць, пашморгаць’ (Нас.), ’пацягаць’ (віл., Сл. ПЗБ), ’паштурхаць’ (Нас.), паторхаць ’пакалыхаць’ (круп., Сл. ПЗБ), поторкаты ’брыкнуць (аб кані)’ (Сцеп.). Да прасл. tъrgati > торгаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Перака́за ’перашкода, замінка, цяжкасць’ (Гарб., Нас.), перака́зіць ’сапсаваць; перашкодзіць’ (Нас.). Да ка́зіць ’псаваць, шкодзіць’ (гл.), магчыма, пад уплывам польск. przekaza ’перашкода’, przekazić ’перашкодзіць; перапыніць (пры размове)’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пераксьці́цца (піряксьці́цца) ’перахрысціцца’, піряксьці́ць ’перахрысціць’ (Нас., Мядзв., Бяльк.), пярэкста ’яўрэй, які прыняў хрышчэнне’ (Нас.). Да пера- і коціць (гл.), параўн. польск. przechrzcie, старое przekrzcić, przechrzta ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пёк ’выпечка, (адно) печыва’ (Нас.). Аддзеяслоўнае ўтварэнне. да пячы́ (гл.). Сюды ж пёкам ’настойліва, надакучліва’ (Нас.) — прыслоўе, утворанае з формы Тв. скл. адз. л. лексемы пёк.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ро́чніца ’гадавіна’ (Нас.), ’памінкі па нябожчыку праз год пасля смерці’ (Нас., Некр. і Байк., Сцяшк. Сл.; смарг., Шатал.). Да рачні́ца (гл.), якая з польск. rocznica ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ту́кала ‘глухі’ (Нас., Байк. і Некр.). Відаць, у выніку семантычнага пераносу з ту́кала ‘неслух, які нічога не робіць без лаянкі на яго’ (Нас.). Да ту́каць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Жы́ламаць (Нас.). Гл. жаламу́сцік.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Скіпіна́р (Нас.). Гл. шкіпінар.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ікура́т (Нас.). Гл. акурат.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

за́цьма

1. Зацьменне (Зах. Бел. Др.-Падб.).

2. Цемната, цемра (Слаўг.).

3. Цёмнае месца (Слаўг.).

4. Месца за пабудовамі (Нас.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)