далёка нареч., в разн. знач. далеко́, далёко;
ён жыве́ д. ад го́рада — он живёт далеко́ (далёко) от го́рода;
аро́л д. ба́чыць — орёл далеко́ ви́дит;
яму́ д. да даскана́ласці — ему́ далеко́ до соверше́нства;
◊ д. не... — далеко́ не...;
д. пайсці́ — далеко́ пойти́;
д. за... — далеко́ за...;
д. зайсці́ — далеко́ зайти́;
д. не зае́дзеш — далеко́ не уе́дешь;
д. хадзі́ць не трэ́ба — далеко́ ходи́ть не ну́жно;
ба́чыць во́ка, ды даста́ць д. — погов. ви́дит о́ко, да зуб неймёт;
блі́зка віда́ць, ды д. дыба́ць — погов. глаза́м ви́дно, да нога́м оби́дно
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Quid ipse sis, non quid habearis, interest
Важна, які ты на самай справе, а не за каго цябе прымаюць.
Важно, какой ты на самом деле, а не за кого тебя принимают.
бел. Чорны мак, ды смачны, белая рэдзька, ды горкая. Як цябе бачаць, так цябе пішуць. Не той харош, хто тварам прыгож, а той харош, хто на справу гож. Твар белы, а душа чорная. На ліцо ‒ яйцо, а ў сярэдзіне ‒ баўтун.
рус. Мыло серо, да моет бело. Криво дерево, да яблоки сладки. Мала метёлка, да чисто метёт. Корова черна, а молоко у неё бело. Красна ягодка, да на вкус горька. Не всяк умён, кто в красно наряжён. Чёрен мак, да вкусен, бела редька, да горька.
фр. Bois tortu fait le feu droit (Кривое дерево, да горит ровно).
англ. Clothes do not make the man (Одежда не делает человека).
нем. Ein gut Gemüt ist besser als ein gut Geblüt (Хороший нрав лучше, чем хорошее происхождение).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
сле́дование ср.
1. (движение) прахо́джанне, -ння ср., рух, род. ру́ху м.; хада́, -ды́ ж., язда́, -ды́ ж.; накірава́нне, -ння ср.;
по пути́ сле́дования по́езда па шляху́ ру́ху цягніка́;
по́езд да́льнего сле́дования цягні́к далёкага накірава́ння;
2. (чему-л.) прытры́мліванне, -ння ср. (чаго); кірава́нне, -ння ср. (чым); насле́даванне, -ння ср. (чаму); слу́ханне, -ння ср. (чаго); выкана́нне, -ння ср. (чаго);
сле́дование пра́вилам прытры́мліванне (выкана́нне) пра́віл; см. сле́довать 2, 3.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
трава́ трава́, -вы́ ж.; (мн.: о лечебных травах — ещё) зёлкі, -лак мн.;
лече́бные травы ле́кавыя тра́вы, зёлкі;
богоро́дская трава́ бот. чабо́р;
◊
хоть трава́ не расти́ няха́й хоць воўк траву́ есць; хай бу́дзе, што бу́дзе;
трава́ траво́й трава́ траво́й;
бы́ло, траво́й поросло́ было́, ды сплыло́; было́, ды быллём парасло́;
худу́ю траву́ с по́ля вон благу́ю траву́ з по́ля вон;
ти́ше воды́, ни́же травы́ цішэ́й вады́, ніжэ́й травы́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
молодо́й
1. прил., в разн. знач. малады́;
молодо́й ме́сяц маладзі́к;
2. сущ. малады́, -до́га м.;
◊
мо́лодо-зе́лено в знач. сказ. мо́лада-зе́лена;
из молоды́х да ра́нних з малады́х ды (але́) ра́нні.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
отвраще́ние ср.
1. уст. (действие) адваро́чванне, -ння ср.; адхіле́нне, -ння ср., адвядзе́нне, -ння ср., адво́д, -ду м.; см. отвраща́ть;
2. (брезгливость) агі́да, -ды ж.;
пита́ть отвраще́ние га́дзіцца (чым-небудзь), адчува́ць агі́ду.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
у́дочка ву́да, -ды ж.; ву́дачка, -кі ж.;
◊
заки́нуть у́дочку закі́нуць ву́ду (ву́дачку);
пойма́ть на у́дочку злаві́ць на ву́ду (ву́дачку);
попа́сться на у́дочку папа́сціся на ву́ду (ву́дачку);
смота́ть у́дочки скруці́ць (змата́ць) ву́ды.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уны́ние ср. марко́та, -ты ж.; туга́, -гі́ ж.; сум, род. су́му м., сму́так, -тку м., журба́, -бы́ ж.; (скука) нуда́, -ды́ ж.;
впасть в уны́ние замарко́ціцца (затужы́ць, засумава́ць, засмуці́цца, зажуры́цца, занудзі́цца).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кру́чаны, ‑ая, ‑ае.
1. Зроблены, прыгатаваны шляхам скручвання. Кручаная пража. Кручаныя дубцы.
2. Разм. Хворы на шаленства (пра жывёл). Кручаны сабака. // Нясталых, несур’ёзных паводзін (пра чалавека). — І скажыце, ці не дурны, ці не кручаны хлопец. Як да вайны трэба было ў школу хадзіць ды вучыцца, дык яго за кніжку не загнаць было. А цяпер дзень і ноч чытае. Арабей. Хлопцы пакеплівалі з Макара, расказвалі такое, ад чаго Макар чырванеў, згараў ад сораму і крыўды ды кляўся, што ніколі не гляне на кручаную няверную Ядвісю. Асіпенка.
3. перан. Няроўны, неспакойны, заблытаны. — Жыццё тваё, чалавеча... Якое яно.. нейкае кручанае. Дуброўскі.
4. Разм. З няроўнымі сцёбламі, касымі слаямі (пра дрэва, драўніну). Хмызняк быў нейкі нялюдскі: каравы, кручаны, цвёрды, як жалеза. Маўр. // Кучаравы, пакручасты (пра валасы).
•••
Кручаны мяч гл. мяч.
Кручаны ўдар гл. удар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ло́каць (род. ло́кця) м.
1. в разн. знач. ло́коть;
уда́рыць л. — уда́рить ло́коть;
падра́ны л. — рва́ный ло́коть;
2. (старинная мера длины) ло́коть;
◊ пачуццё ло́кця — чу́вство ло́ктя;
блі́зка л., ды не ўку́сіш — посл. бли́зок ло́коть, да не уку́сишь;
куса́ць (сабе́) ло́кці — куса́ть (себе́) ло́кти
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)