тварэ́ц, ‑рца, м.

Той, хто стварае матэрыяльныя і духоўныя каштоўнасці. Шыпіць дарога, пахне ветрам. Хвала тварцам такіх дарог! Панчанка. Сягоння на Ўкраіне вялікае свята: У дзень гэты радзіўся тварэц «Кабзара». Купала. Бетховен, як тварэц, не толькі паказаў вастрэйшую сацыяльную барацьбу свайго часу, але і даў усяму свету высокія ідэалы чалавечнасці і сапраўднай свабоды асобы. Шырма.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чарадзе́й, ‑я, м.

1. Чараўнік, вядзьмар. Радзіся ты прарок ці чарадзей, А добры сад не вырасціш за дзень. Бічэль-Загнетава.

2. перан. Той, хто зачароўвае, захапляе, чаруе чым‑н. — Ты, чарадзей, Ваня! — узнёсла вымавіла.. [Калашнікава], гледзячы на тонкую работу мастака. Новікаў. Ён [канькабежац] чарадзей. Сваім каньком — Вось гэта, бач, сенсацыя! — Зімою высякае гром... Вясновы гром авацыі. «Вожык».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

э́кстранны, ‑ая, ‑ае.

1. Паспешны, неадкладны, тэрміновы. Экстранная тэлеграма. □ Машыніст заўважыў хлопчыка тады, калі ўжо і экстраннае тармажэнне не магло памагчы... Васілёнак. Шэмет папрасіў слова для экстраннага паведамлення. Лобан.

2. Які патрабуе неадкладнага ўмяшання, вырашэння і пад.; надзвычайны, непрадугледжаны. Сёння дзень не аперацыйны, калі не будзе якога экстраннага выпадку, то можна адчуваць сябе вальней. Арабей.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дарагі́

1. téuer, wértvoll; kóstbar;

2. перан. téuer, wert;

дарага́я перамо́га ein víele Ópfer kóstender Sieg , ein schwer [téuer] erkáufter Sieg;

3. (улюбёны) lieb, gelíebt, téuer, wert;

дарагі́ ся́бра! líeber [téurer] Freund!;

до́бры дзень, мае́ дарагі́я! Gúten Tag, méine Líeben!;

мой дарагі́! mein Líeber!

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

адклада́ць

1. (убок) beiséite légen; wéglegen vt;

2. разм. (назапасіць) (áuf)spáren vt; zurücklegen vt;

адклада́ць на чо́рны дзень für den Nótfall zurücklegen;

3. (адтэрмінаваць) áufschieben* vt, verschíeben* vt, verlégen vt;

адклада́ць пасяджэ́нне die Sítzung verlégen [verschíeben*];

4. (адмераць) ábmessen* vt, ábgreifen* vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

адпачы́нак м.

1. Erhólung f -; Rast f - (перадышка, прывал);

дзень адпачы́нку Rúhetag m -(e)s, -e;

дом адпачы́нку Erhólungsheim n -(e)s, -e;

без адпачы́нку ohne sich (D) Ruhe zu gönnen; rástlos; ohne Únterlass (безупынна);

2. (водпуск) Úrlaub m -(e)s, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

па́рыць, -ру, -рыш, -рыць; незак.

1. каго-што. Апрацоўваць парай, варам (для ачысткі, знішчэння насякомых і г.д.).

П. бочку.

П. бялізну.

2. каго (што). Хвастаць венікам (у лазні, каб выклікаць пот).

3. што. Варыць у закрытай пасудзіне пры дапамозе пары.

П. гарох.

4. каго. Вельмі цёпла апранаць (разм.).

Што ты парыш дзіця ў гэтым паліто.

5. што. Кіпяціць (пра малако).

6. безас. Пра вельмі гарачае вільготнае надвор’е.

Увесь дзень парыла.

◊

Парыць зямлю або косці (разм.) — не жыць, ляжаць у магіле.

|| звар. па́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца.

|| наз. па́ранне, -я, н. (да 1—5 знач.) і па́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (да 1—5 знач.; разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

звярну́цца, звярну́ся, зве́рнешся, зве́рнецца; звярні́ся; зак.

1. З’ездзіць, схадзіць туды і назад.

Вазакі звярнуліся за дзень па тры разы.

2. да чаго. Накіраваць сваю дзейнасць на што-н., узяцца за што-н. або накіраваць паўторна сваю ўвагу на каго-, што-н.

З. да вывучэння старажытных помнікаў.

З. да перапыненай гутаркі.

3. Накіравацца да каго-н. з просьбай, па дапамогу і пад. або адрасавацца да каго-н. з якімі-н. словамі, з прамовай.

З. да ўрача.

З. з прапановай да старшыні.

|| незак. звярта́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 2 і 3 знач.), зваро́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 2 і 3 знач.) і зварача́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адчы́нены

1. откры́тый; отво́ренный;

2. отку́поренный;

3. см. адкры́ты 1;

1-3 см. адчыні́ць;

◊ дзень ~неных дзвярэ́й — день откры́тых двере́й;

пры ~неных дзвяра́х — при откры́тых дверя́х;

лама́цца (бі́цца, сту́каць) у ~неныя дзве́ры — ломи́ться в откры́тую дверь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

праскака́ць сов.

1. в разн. знач. проскака́ть; (делая прыжки — ещё) пропры́гать;

~ка́лі ко́ннікі — проскака́ли вса́дники;

п. на адно́й назе́ — проскака́ть (пропры́гатъ) на одно́й ноге́;

дзе́ці ~ка́лі ўвесь дзень — де́ти проскака́ли весь день;

2. (пляску) пропляса́ть, протанцева́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)