пра́шчур, ‑а, м.
Далёкі продак, родапачынальнік. Калі далёкі прашчур лічыў шчасцем сагрэцца ля кастра, то сучасны чалавек ставіць сабе за мэту пакарыць час, стаць поўным гаспадаром у сусвеце. Гіст. бел. сав. літ. Адсюль, дзе некалі былі берагі Нямігі, чаўны далёкіх прашчураў мінчан шыбавалі ў няблізкі свет. Ліс. Дзе ні днюю, ні пачую, Дзе ні мушу крок спыніць — Так і чую, так і чую. Мова прашчураў звініць! Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
віху́ра, ‑ы, ж.
1. Разм. Бура, завея, завіруха. Не ціхне бура, стогне лес... На ўсе лады віхура свішча!.. Чарот. Дарожкі і сцежкі занесла віхура, Не знаць, дзе балота, дзе лог, дзе папар. Купала. / у перан. ужыв. Гэй, вольная песня, імкніся, ляці ты На крыллях маланак, віхураў агністых. Танк.
2. Паэт. Імклівы віхравы рух. Скрыпач закончыў «Крыжачка». І ў лагерным прылеску Шуміць віхура гапака, Гучыць «Малдаванэску». Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раска́твацца 1, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм. Шмат, доўга катацца; раз’язджаць. [Зёлкін:] Ты гэта дзе была ўчора з Гарлахвацкім? [Зіна:] Ты ж ведаеш, дзе. [Зёлкін:] Я то ведаю... На машыне раскатвалася... Крапіва.
раска́твацца 2, ‑аецца; незак.
Гучаць перарывіста, раскатамі. У канцы вёскі, там, дзе не так даўно раскатваўся вясёлы смех шахтбудаўцаў, пачуліся таксама галасы. Кулакоўскі. А там, у далёкай цемрадзі ночы, усё раскатваліся чэргі, бухалі гранаты. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скупа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм. Пакупаць, акунуць у ваду, намачыць. Хацела б быць я рэчкай быстрай, Абегчы родны край! Дзе напаіць, а дзе скупаць, А дзе ўтуліцца ў гай... Цётка. У крыніцы тры разы кусочак шкла Скупала і, перад вач[а]мі кароўкі Трымаючы, шаптала.. заклінання слоўкі. Купала. Замест ба[ты]ставых карунак Ў расе скупаю каласы. Табе вянок у падарунак Саўю на кужаль-валасы. Трус.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абіса́ль
(ад гр. abyssos = бяздонны)
зона найбольшых марскіх глыбінь (звыш 2000 м), дзе вада мае пастаянную тэмпературу, салёнасць і шчыльнасць.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
анаэро́бы
(ад ан- + аэробы)
арганізмы, здольныя жыць у асяроддзі, дзе няма атмасфернага кіслароду, напр. некаторыя бактэрыі, ніжэйшыя расліны (параўн. аэробы).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гімна́сій
(гр. gymnasion)
навучальна-выхаваўчая ўстанова для юнакоў у Стараж. Грэцыі, дзе вывучалі палітыку, філасофію, літаратуру і адначасова займаліся гімнастыкай.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
медрэсэ́
(ар. madrasa = месца, дзе даюць урюкі)
сярэдняя і вышэйшая рэлігійная школа ў мусульман у краінах Блізкага і Сярэд. Усходу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
прэто́рый
(лац. praetorium)
1) месца ў вайсковым лагеры старажытнарымскай арміі, дзе знаходзілася палатка палкаводца;
2) ваенная рада пры старажытнарымскім палкаводцы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
рэйхста́г
(ням. Reichstag, ад Reich = дзяржава + Tag = зборы)
германскі парламент да 1945 г., а таксама будынак, дзе засядаў гэты парламент.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)