зліня́ць сов.

1. (утратить первоначальный цвет, яркость окраски) слиня́ть, полиня́ть, вы́линять; вы́цвести, поблёкнуть;

2. (сойти вследствие линьки) слиня́ть; вы́линять;

шэрсць на саба́ку ~ня́ла — шерсть на соба́ке вы́линяла (слиня́ла);

3. перен. поблёкнуть;

пасля́ хваро́бы ён не́як ~ня́ў — по́сле боле́зни он ка́к-то поблёк

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

Кама́р, къма́р, кома́р, кума́р ’двухкрылае насякомае-крывасмок Culex pipiens’ (ТСБМ, Сцяшк., Бяльк., Яруш., Растарг., Сл. паўн.-зах., ТС; КЭС, лаг.), камарно́ ’шмат камароў’ (Янк. 3.), камарня́ (Бяльк., Сцяц. Нар., Сл. паўн.-зах.; чэрв. Нар. лекс.), камарне́ча (Ян.), камарэ́ча ’тс’ і агульная назва мошак (Інстр. II, Некр., Янк. 3., Сержп., ТСБМ, ТС), мсцісл. кымарьё ’тс’ (З нар. сл.). Укр. кома́рь, бойк. комари́ці ’машкара’, рус. кома́р(ь) ’тс’, ’мурашка’, раз. кама́р ’тс’, польск. komar, ст.-польск. і дыял. komór, komor, kumar, kumor, komos, kumas, komosa, kamosa, kamor ’камар’, н.-луж. komar, в.-луж. komor, чэш., славац. komár, славен. komár, серб.-харв. ко̀мар, макед. ку́мар, ко́мар, комарец, балг. комар, кумар, кумарь ’тс’. Прасл. komarъ//komarь. І.‑е. адпаведнікамі з’яўляюцца: літ. kamãnė ’сляпень; лясная пчала’, лат. kamane ’чмель, сляпень’, літ. kamìnė ’лясная пчала’, лат. kamine, kamene, ст.-прус. camus ’чмель’, далей с.-в.-ням. hummen ’гудзець’, humbal ’чмель’, ням. Hummel ’пчала’, нарв. humre ’іржаць, бурчаць’ (Фасмер, 2, 301; Слаўскі, 2, 377–378; БЕР, 2, 568). Немінен (Lingua Pozn., 3, 187–205) і Фрэнкель (212) гэту лексему звязваюць з прасл. komъ ’клубок, рой, камяк, камлыга, груда’ (гл. камы́), параўн. бел. выраз «камары мак таўкуць» — калі камары роем, слупам (клубком) круцяцца то ўгору, то ўніз. У такім выпадку вылучаецца суфікс ‑ар і ‑or, ‑ór таксама, як і ‑ах‑а ва ўкр. комаха ’насякомае’, ’мурашка’, ‑os‑, ‑os‑ у польск. лексемах (Гл. вышэй). А Махэк₂ (271) і Яначэк (Slavia, 24, 3) залічаюць у спіс балт. адпаведнікаў і літ. šamalуė́lis ’камар’ і mãšalas ’мошка’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Consuere alicui os

Зашываць камусьці рот.

Зашивать кому-то рот.

бел. Закрыць/замазаць/заціснуць рот.

рус. Заткнуть рот.

фр. Clouer la bouche à qn (Забить гвоздями рот кому-либо).

англ. To shut somebody’s mouth (Закрыть кому-то рот).

нем. Den Mund stopfen (Заткнуть рот). Den Mund verbieten (Запретить говорить).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

еди́ножды нареч., уст.

1. (один раз) раз, адзі́н раз;

еди́ножды в жи́зни (адзі́н) раз у жыцці́;

не еди́ножды не (адзі́н) раз;

2. (однажды, как-то раз) раз, аднаго́ ра́зу, не́як адно́йчы;

3. (в сочетании с числ.) адзі́н на…;

еди́ножды два адзі́н на два.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

добавле́ние ср.

1. (действие) дабаўле́нне, -ння ср.; прыбаўле́нне, -ння ср.; дадава́нне, -ння ср.; см. добавля́ть;

2. (то, что добавляется) даба́ўка, -кі ж.; прыба́ўка, -кі ж.; дада́так, -тку м.;

примеча́ния и добавле́ния заўва́гі і дада́ткі;

в добавле́ние к ска́занному у дада́так да ска́занага;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

приложе́ние ср.

1. (действие) прыклада́нне, -ння ср., прыкла́дванне, -ння ср.; дастасава́нне, -ння ср., дастасо́ўванне, -ння ср., дапасо́ўванне, -ння ср., прымяне́нне, -ння ср.; см. приложи́ть​ 1, 4;

2. (то, что является добавлением к чему-л.) дада́так, -тку м.;

3. грам. прыда́так, -тка м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

провози́ться​II сов., разг.

1. (с кем, с чем) праважда́цца; (с кем, с чем, около кого, около чего) правалту́зіцца, правалаво́дзіцца, правалаво́дзіць; (пронянчиться) праня́ньчыцца; (провести какое-то время, занимаясь кропотливым делом) прапо́ркацца, пракапа́цца;

2. (о детях) прадурэ́ць, прасваво́ліць, прагуля́ць;

3. (промедлить) прамару́дзіць, праке́шкацца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

ці, злучн. і часціца.

1. злучн. размеркавальны. Ужываецца для супастаўлення членаў сказа і сказаў, якія па сваім значэнні з’яўляюцца аднолькава магчымымі ці раўназначнымі, указваючы на выбар аднаго з іх. Мы аддана служылі і не варажылі, Скосіць нас смерць ці не скосіць. Панчанка. Рана ці позна, позна ці рана высахнуць слёзы, загоіцца рана. Вярцінскі. Я люблю слухаць Дарафея Сцяпанавіча. Асабліва яго паляўнічыя ці рыбацкія апавяданні. Паслядовіч. // З адценнем дапушчэння магчымасці аднаго з членаў сказа. Па-над Прыпяццю між лясоў, пяскоў і балот туліцца невялічкая вёсачка, хат можа так трыццаць ці сорак. Колас. [Граніца] праходзіла за дзве ці тры гадзіны хады на ўсход ад вёскі. Брыль.

2. злучн. размеркавальна-пералічальны. Аб’ядноўвае члены сказа і сказы пры пералічэнні. Ці буду я ў шчасці, ці буду я ў смутку, Ці буду ў вялікай бядзе — Цябе на часінку, цябе на мінутку Нідзе не забуду, нідзе. Бялевіч.

3. Уваходзіць у склад паўторнага пералічальна-размеркавальнага злучніка «ці то..., ці то». Тое, што і то ​1 (у 2 знач.).

4. злучн. далучальны. Ужываецца для далучэння членаў сказа і сказаў з заўвагамі дадатковага характару. Бруно Шмульке, ці, як клікалі яго за вочы, Брунька-Шмунька, быў ціхім, непрыкметным чалавекам, негаваркім. Лынькоў. Бурыя, пад колер зямлі, берагавыя ластаўкі, ці, як іх яшчэ называюць, беражанкі, спрытна вывіваліся над вадой. Пальчэўскі.

5. злучн. падпарадкавальны. Ужываецца пры даданых сказах з ускосным пытаннем. [Пашка:] — Слухай, ці не знойдзецца ў цябе чаго ад бяссонніцы? Паўлаў. Толькі ў калідоры Надзя падумала, ці не збіраецца Сашка выступаць у канцэрце. Гроднеў. У Льва Раманавіча, помніцца, варухнулася сумненне, ці варта высяляць Сапуна. Асіпенка.

6. часціца пытальная. Узмацняе пытальны характар. [Гена:] Нязручна поначы ісці да чужых людзей... Гасцініца... Ці будзе там месца? Арабей. Дзе ж, дарога ты другая? Я стаю адзін, адзін, Ноч вакол ляжыць глухая... Ці ж то свет сышоўся ў клін? Колас. // З асобнымі прыслоўямі, назоўнікамі, займеннікамі, часціцамі ўтварае спалучэнні са значэннем сумнення, няўпэўненасці, нерашучасці, здзіўлення. Страху ў мяне цяпер як і не было. Ці мо проста не было калі думаць пра яго? Якімовіч. Пайшоў я зранку ў свой горад, бо ведаў, што ўдзень наўрад ці ўбачыш каго дома з блізкіх знаёмых. Кулакоўскі. — Ты што гэта, на Месяц ляцець сабралася, ці што? Гэтулькі пакункаў! — здзівіўся дзед, які зайшоў на кухню. Гарбук.

•••

Так ці інакш (іначай) гл. так.

Ці доўга, ці коратка гл. доўга.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падтрыма́ць, падтры́мліваць

1. (не даць упасці) stützen vt;

падтрыма́йце мяне́, а то я ўпаду́ stützen Sie mich, sonst fálle ich;

2. (аказаць матэрыяльную дапамогу) unterhálten* vt;

ён падтрымліваў сваі́х бацько́ў грашы́ма er hat séine Éltern mit Geld [finanzi¦éll] unterstützt;

3. перан unterstützen vt;

мы падтрымліваем яго́ план wir unterstützen séinen Plan; áufrecht¦erhalten* vt аддз;

фі́рма падтрымлівае сваю́ прапано́ву die Fírma erhält ihr Ángebot áufrecht;

◊ падтрым каго-н (стаць на чый-н бок) разм j-m die Stánge hálten*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

ро́зум м Vernúnft f -; Sinn m -(e)s (свядомасць); Verstánd m -(e)s;

◊ го́лас ро́зуму die Stímme der Vernúnft;

стра́ціць ро́зум den Verstánd verlíeren*; nicht ganz bei Sínnen sein;

наве́сці на ро́зум in den Sinn kómmen*; éinfallen* vi (s);

не з яго́ ро́зумам das ist für ihn zu hoch;

бра́цца за ро́зум sich éines Bésseren besínnen*;

быць не пры сваі́м ро́зуме ganz von Sínnen sein, nicht (ganz) bei Trost sein;

што галава́, то і ро́зум sovíel Köpfe, sovíel Sínne

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)