храмаге́н, ‑у, м.

Спец. Бясколернае рэчыва клетак раслінных і жывёльных тканак, якое набывае колер пры акісленні.

[Ад грэч. chrōma — колер, фарба і génos — паходжанне, род.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чвартава́нне, ‑я, н.

Гіст. Сярэдневяковы спосаб смяротнай кары, пры якім спачатку адсякаліся рукі, ногі, потым галава.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

штэйн, ‑у, м.

У металургіі — прамежкавы або пабочны прадукт, які атрымоўваецца пры плаўцы руд каляровых металаў.

[Ад ням. Stein — камень.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

электрасве́рдзел, ‑дла, м.

1. Электрадрыль.

2. Машына для бурэння шпураў, свідравін, якая дзейнічае пры дапамозе электрарухавіка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

электрафі́льтр, ‑а, м.

Апарат для ачысткі газаў ад пылу і іншых цвёрдых прымесей пры дапамозе электрычнасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чхаць, чха́ю, чха́еш, чха́е; незак.

1. Міжвольна з шумам выдыхаць паветра праз нос пры раздражненні слізістай абалонкі.

2. Утвараць рэзкія адрывістыя гукі пры нераўнамернай рабоце (пра маторы, механізмы і пад.; разм.).

3. перан., на каго-што. Не звяртаць увагі, выказваючы пагарду да каго-н. (разм., груб.).

Чхаў я на яго.

Чхаў ён на такія загады.

|| зак. чхнуць, -ну, -неш, -не; -нём, -няце́, -нуць; -ні (да 1 знач.).

|| наз. чха́нне, -я, н. (да 1 знач.).

|| прым. чха́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Ч. газ.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

злі́пнуцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -нецца; зліпся, -плася; зак.

1. Злучыцца, прыліпнуць адзін да аднаго.

Лісты паперы зліпліся.

Валасы зліпліся ад поту.

2. перан. Пра вочы: закрыцца (пры моцным жаданні спаць).

|| незак. зліпа́цца, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

змрок, -у, м.

1. Адсутнасць святла, цемра.

З. атуліў прасторы.

2. Няпоўная цемната, прыцемак, пры якім яшчэ можна распазнаваць прадметы.

Вячэрні з.

3. Прыцемак паміж захадам сонца і наступленнем ночы, а таксама перадсвітальны прыцемак.

Перадранішні з.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

зрэ́б’е, -я, н.

Грубая кастрывая кудзеля, што аддзяляецца пры трапанні лёну, пянькі, а таксама палатно з такой кудзелі і адзенне з такога палатна.

Ткаць з.

Хадзіць у зрэб’і.

|| прым. зрэ́бны, -ая, -ае.

Зрэбныя ніткі.

З. мех.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

гіпс, -у, м.

1. Мінеральнае рэчыва белага ці жоўтага колеру.

Пласт гіпсу.

2. Скульптурны злепак з такога рэчыва.

3. Хірургічная павязка з такога рэчыва, якую накладваюць пры пераломах, вывіхах.

Нага ў гіпсе.

|| прым. гі́псавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)