Verbum

закруці́цца, -учу́ся, -у́цішся, -у́ціцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Завіцца (пра валасы).

Валасы закруціліся.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Абматацца, абвіцца вакол чаго-н.

Пуга закруцілася вакол пугаўя.

3. Абматаць, абгарнуць сябе чым-н.

З. ў коўдру.

4. Стаміцца, змучыцца ад розных клопатаў (разм.).

Столькі спраў, зусім закруціўся.

5. Пачаць круціцца.

Кола закруцілася.

|| незак. закру́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

засвяці́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ве́ціцца; зак.

1. Пачаць свяціцца.

Удалечыні засвяціўся агеньчык.

2. перан., чым. Заззяць.

Вочы засвяціліся цеплынёй.

3. Сапсавацца ў выніку пападання святла (пра святлоадчувальную плёнку, паперу і пад.).

4. перан. Выявіць сябе, сваю ролю ў якой-н. справе, свае мэты, раней не вядомыя каму-н. (разм.).

|| незак. засве́чвацца, -аецца (да 3 і 4 знач.).

куб¹, -а, мн. кубы́, -о́ў, м.

1. Геаметрычнае цела — правільны шасціграннік, усе грані якога квадраты.

2. У матэматыцы: здабытак ад множання якога-н. ліку на самога сябе двойчы, трэцяя ступень ліку.

Восем — гэта к. двух.

3. Кубічны метр як мера аб’ёму (разм.).

К. дроў.

|| памянш. ку́бік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).

|| прым. кубі́чны, -ая, -ае.

К. будынак.

К. корань.

абялі́ць, абялю́, абе́ліш, абе́ліць; абе́лены; зак., каго-што.

1. Зрабіць белым.

А. дрэвыў садзе.

2. Зняць скуру з забітай жывёліны (разм.).

А. барана.

3. Зняць кару з дрэва.

А. ліпу.

4. перан. Апраўдаць каго-н., зняць падазрэнне з каго-н.

Цяжка а. таго, хто сам сябе ачарніў.

|| незак. абе́льваць, -аю, -аеш, -ае і абяля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е (да 4 знач.).

ускі́нуць, -ну, -неш, -не; -кінь; -нуты; зак., што.

1. Рэзка ўзняць уверх.

У. сцяг над калонай.

У. галаву.

У. вочы на каго-н. (хутка глянуць).

2. на што. Падняўшы ўверх, кінуць.

У. граблі на воз.

У. рукзак на плячо.

3. на што. Надзець, накінуць на сябе (разм.).

У. хустку на плечы.

|| незак. ускіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і ускі́дваць, -аю, -аеш, -ае.

усцягну́ць, -ягну́, -я́гнеш, -я́гне; -ягні́; -я́гнуты; зак.

1. каго-што. Цягнучы, падняць наверх або з цяжкасцю ўнесці, узвезці на што-н. высокае.

У. мех на вышкі.

2. што. Надзець, апрануць з цяжкасцю або накрыцца чым-н., нацягнуць на сябе што-н. (разм.).

Ледзь ужо ўсцягнула гэту сукенку.

У. ватовую коўдру.

|| незак. усця́гваць, -аю, -аеш, -ае і усцяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

уці́снуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ні́ся; зак.

1. Паглыбіцца, улезці ў глыб, унутр чаго-н.

У. ў зямлю.

2. З цяжкасцю ўвайсці, пранікнуць у што-н. цеснае, запоўненае.

У. ў аўтобус.

3. Цесна абвязаць сябе чым-н. (разм.).

У. папружкай.

4. перан. Якім-н. чынам уладкавацца куды-н. (разм.).

Уціснуўся ў каледж.

|| незак. уціска́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 1—3 знач.).

слу́хацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Публічна разглядацца (пра судовую справу), публічна заслухвацца (пра чыю-н. інфармацыю, паведамленне і пад.).

Слухаецца справа аб забойстве.

Слухаюцца даклады па праблемных пытаннях мовы.

2. каго-чаго. Паводзіць сябе згодна з чыімі-н. парадамі; падпарадкоўвацца каму-, чаму-н.

С. настаўніка.

С. добрых парад.

|| зак. паслу́хацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 2 знач.).

расце́рціся, разатру́ся, разатрэ́шся, разатрэ́цца; разатро́мся, разатраце́ся, разатру́цца; расцёрся, -це́рлася; разатры́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Размяцца, ператварыцца ў парашок і пад. у працэсе трэння.

2. Нацерці сябе чым-н.

Р. мокрым ручніком.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пракласціся, пратаптацца (пра дарогу, сцежку і пад.; разм.).

|| незак. расціра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; наз. расціра́нне, -я, н. (да 2 знач.).

раўня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца; незак.

1. Станавіцца ў строй па прамой лініі.

Р. ў страі.

2. на каго-што і па кім-чым. Імкнуцца быць падобным да каго-, чаго-н.

Р. на лепшых вучняў.

3. з кім-чым. Параўноўваючы сябе з кім-н., прызнаваць роўным.

З ім ніхто не можа р.

|| наз. раўне́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).