рэзідэ́нцыя
(лац. residentia = месцазнаходжанне)
месца, дзе пастаянна знаходзіцца ўрад, кіраўнік дзяржавы або высокапастаўленая адміністрацыйная асоба.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Мясці́на, месці́на, ме́сціна, ме́сцінка ’пэўная частка якой-небудзь тэрыторыі; асобнае месца’, ’мясцовасць’, ’край, раён, акруга’ (ТСБМ, Яруш., Бяльк., Сл. ПЗБ, ТС), укр. чаркаск. місти́на ’месца’, рус. мести́на, ме́стина: смал., пск. ’месца’, уладз., арл. ’мясцовасць’; польск. mieścina ’мізэрны горад’, ’непрыгожая, бедная мясціна’, серб.-харв. mjestina ’вялізны горад’ (у Стуліча). Прасл. městina < město > ме́ста (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ве́нта
(ісп. venta = заезджы двор)
1) арганізацыя і месца збораў карбанарыяў у Францыі і Іспаніі 19 ст;
2) карчма ў Іспаніі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кальва́рыя
(ад лац. calva = чэрап)
святое месца ў католікаў Польшчы, Беларусі і Літвы, куды сцякаліся набожныя, хворыя, калекі, старцы на пакаянне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Вале́шнік ’абгароджанае месца для жывёлы ў полі або ў лесе’ (Яшк.). Да валіць, валяцца. Параўн. рус. вальнище ’месца, дзе адпачываюць дзікія жывёлы’. Магчыма, слова збліжана з вольха або валежнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зацяга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм.
1. Змучыць, стаміць, водзячы з месца на месца або прымушаючы прыходзіць куды‑н. — Праз цябе яны і мяне зацягалі па допытах. Крапіва.
2. Занасіць, пашарпаць пры працяглым выкарыстанні. Зацягаць адзежу. // перан. Часта карыстаючыся, апошліць, зрабіць збітым, трывіяльным. Песня, якую не зацягала, не затаптала казарма, народная песня, якая вышэй за ўсе войны, — гучыць пераможным маршам. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
валэ́ндацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм.
1. Доўга важдацца з кім‑, чым‑н. [Юстын:] — Ну, сам падумай: толькі і ведай, што цягай з крыніцы ваду, ды з харчамі валэндайся. Стаховіч.
2. Хадзіць, пераходзіць з месца на месца без асаблівай патрэбы, прычыны; бадзяцца, валачыцца. [Антось:] — Запрагай, і каб мне.. тут ніхто лішні не валэндаўся. Бажко. Адны [людзі] працуюць, другія валэндаюцца па вуліцы без работы. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даско́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; заг. даскоч; зак.
1. Скочыўшы, дасягнуць якога‑н. месца. Даскочыць да плота. □ Тут буланы конь як скокнуў з разгону, дык, можа, на які локаць усяго і не даскочыў да царэўны. Якімовіч.
2. Разм. Спяшаючыся, дабегчы, дамчацца да якога‑н. месца. Адсюль ужо разам на ўвесь ход сваіх коней паімчаліся .. [мужчыны] і праз хвілін дзесяць даскочылі да лесу. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасяле́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. пасяляць — пасяліць (у 1 знач.) і пасяляцца — пасяліцца (у 1 знач.).
2. Месца аседлага жыцця людзей; населены пункт, сяло. Пад ганаровай вартаю прысад У кожным беларускім пасяленні Стаіць гранёны абеліск гранітны. Жычка. // Месца, дзе жывуць, гнездзяцца ў вялікай колькасці якія‑н. жывёлы, птушкі і інш.
3. У дарэвалюцыйнай Расіі — пакаранне, высылка на жыхарства ў аддаленую мясцовасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перамясці́ць, ‑мяшчу, ‑месціш, ‑месціць; зак.
1. што. Перасунуць, пераставіць з аднаго на другое месца. Перамясціць шафу. Перамясціць тэлевізар. // Змяніць месцазнаходжанне чаго‑н. Перамясціць канцылярыю на другі паверх. Перамясціць палявы стан.
2. каго. Перавесці на працу ў другое месца, назначыць на новую пасаду. Перамясціць брыгаду на другую будоўлю.
3. што. Спец. Выкарыстаць іначай (капітал). Перамясціць крэдыты з прамысловасці ў сельскую гаспадарку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)