◎ Кархаві́нне ’жабіна ікра’ (Сл. паўн.-зах.), пераносна да папярэдняга. Кантамінацыя з кракавінне (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мэткі ’кулік з саломы для пакрыцця страхі’ (пруж., Нар. сл.). Не зусім ясна. Відаць, з ⁺мэнткі, якое з літ.merita ’лапатачка’: плоскія снопікі з саломы падобны да лапаты. Выпадзенне ‑н‑ параўн. у мэтэнька (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Магу́ра ’сумёт снегу’ (слаўг., Яшк.), укр.ма́гура ’высокая гара’, славац.Magura ’назва гары ў Карпатах’, рум.măgură ’узгорак’. Не зусім ясна. Да гара́ (гл.) (?). Магчыма, можна трактаваць ма‑ як прэфармант, параўн. укр.моґуля = ґу́ля ’нарасць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Барабаны ’рукавы сарочкі з папярочнымі на іх зверху чырвонымі палосамі’ (Шн., 3). Не вельмі ясна. Магчыма, першапачаткова ’шырокія надуўныя рукавы’ (як барабаны). Параўн. таксама стракатую фарбу барабанаў. Цікава, што рус. (разан.) бараба́н — гэта ’папяровы карункавы ўзор’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адстая́цца, ‑стаіцца; зак.
1. Пастаяўшы нейкі час, даць асадак, адстой (пра вадкасць). Семнаццаціметровая тоўшча вады адстаялася, утварыўшы тры слаі.М. Стральцоў.
2.перан. Набыць канчатковы ўстойлівы выгляд (пра думкі, погляды). Усё там [у маленстве] ясна, міла здалёк, адстаялася ў часе, выдатна вынашана, нават і ў сорак пяць гадоў.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
áusdrücklich
1.
aя́сны, катэгары́чны, пэўны
~er Beféhl — катэгары́чны зага́д
2.
adv катэгары́чна, я́сна
~ betónen — недвухсэнсо́ўна [я́сна] падкрэ́сліць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
expressly
[ɪkˈspresli]
adv.
1) я́сна, выра́зна; про́ста
2) спэцыя́льна, наўмы́сна
She came expressly to see you — Яна́ прыйшла́ спэцыя́льна, каб паба́чыцца з ва́мі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ По́рша ’адходы ад воску’ (паст., Сл. ПЗБ). Не зусім ясна. Хутчэй за ўсё, звязана з поршы ’парша’ (гл.), параўн. польск.parch ’лускавінка, струп’, што ўзыходзіць да *рыхь ад *рыхпо/і ’лушчыцца’, параўн. Банькоўскі, 2, 500. Параўн. парх (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
запусце́нне, ‑я, н.
Стан запусцелага; заняпад, апусценне. Гумно са стрэшкай пасівелай, Абросшай мохам, абапрэлай, Прыгрэбнік, хата — усё дачыста Казала ясна, галасіста Аб непарадку, запусценні.Колас.Ад дзірваноў, парослых хмызняком, ад запусцення, якое Заранік бачыў у гэтых мясцінах у свой першы пасляваенны прыезд сюды, не было і следу.Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Па-сёлему ’па-мойму’ (свісл., Сцяшк. Сл.). Не зусім ясна. Відаць, генетычна звязана з займеннікам sę, да якога ў форме се быў далучаны канчатак -Ому/‑ему. Пазней ‑и‑ змянілася -л’- і е (пад націскам) > ё. Да ся, сябё (гл.).