Атмасфе́ра. Новае (відаць, пачатку XX ст.) запазычанне інтэрнацыянальнага тэрміна з рускай мовы (Крукоўскі, Уплыў, 90), у якой з 1718 (Біржакава, Очерки, 344) з лацінскай ці французскай, дзе ўтворана ад грэчаскіх слоў ἀτμός ’па́ра’ і σφαῖρα ’шар’. Пераноснае значэнне ’навакольная абстаноўка’ ў рускай мове з 40‑х гадоў XIX ст. Шанскі, 1, А, 172.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бо́ла

(ісп. bola = шар)

кідальная паляўнічая зброя індзейцаў Паўд. Амерыкі ў выглядзе рэменя з 2—3 канцамі, да якіх прымацаваны каменныя або касцяныя шары.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

kula

I kul|a

ж.

1. куля;

~a armatnia — гарматнае ядро;

trafić jak ~ą w płot — трапіць пальцам у неба;

2. шар;

~a ziemska — зямны шар;

~a u nogi — цяжар; цяжкі абавязак

II

ж.

мыліца;

chodzić o ~ach — хадзіць на мыліцах

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

balloon

[bəˈlu:n]

1.

n.

аэраста́т -а m., паве́траны шар, балён -а m.

2.

v.i.

1) ляце́ць балёнам, аэраста́там

2) рапто́ўна расьці́, падніма́цца

Prices are ballooning — Цэ́ны рапто́ўна й мо́цна расту́ць

3.

v.t.

надзіма́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

balon, ~u

м.

1. паветраны шар; аэрастат;

2. балон;

balon gazowy — газавы балон;

robić z kogo ~a — дурачыць каго

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

ВЯХА́,

1) шост, тычка, звычайна з пучком травы або галінак на канцы для абазначэння мяжы зямельных участкаў, напрамку ў полі.

2) Вяха плывучая — навігацыйны знак у выглядзе шаста з флажком ці з якой-небудзь фігурай (шар, конус і інш.) пэўнай афарбоўкі, замацаваны на заякараным паплаўку. Выкарыстоўваюць для абазначэння навігацыйных небяспечнасцей, месцаў стаянкі суднаў, правядзення работ і інш. 3) Важны этап у развіцці чаго-небудзь (напр., гісторыі).

т. 4, с. 404

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

закаці́цца сов., в разн. знач. закати́ться; (оказаться внутри чего-л. — ещё) вкати́ться; (удалиться, исчезнуть куда-л. — ещё) укати́ться;

мяч ~ці́ўся ў варо́ты — мяч закати́лся (вкати́лся) в воро́та;

шар ~ці́ўся за ры́су — шар закати́лся (укати́лся) за черту́;

клубо́к не́куды ~ці́ўся — клубо́к куда́-то закати́лся (укати́лся);

со́нца ~ці́лася за лес — со́лнце закати́лось за лес;

яго́ сла́ва ~ці́лася — его́ сла́ва закати́лась

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

плане́та, ‑ы, ДМ ‑неце, ж.

1. Нябеснае цела, якое верціцца вакол Сонца і свеціцца адбітым сонечным святлом. Людзі шушукаліся, глядзелі на машыніста з такой зацікаўленасцю, нібы ён сапраўды істота іншай планеты. Бядуля. // Кніжн. Зямля, зямны шар. І «Аўрора», агнём скалонуўшы планету, аддавала салют маладосці сусвету. А. Вольскі.

2. перан. Разм. уст. Тое, што і планіда (у 1 знач.). [Сцяпан:] — Можа, у мяне планета такая. Асіпенка.

[Лац. planeta.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

літасфе́ра

(ад гр. lithos = камень + sphaira = шар)

верхняя цвёрдая абалонка зямнога шара, якая ўключае зямную кару і верхні слой мантыі.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

sphere [sfɪə] n.

1. сфе́ра; шар; гло́бус; не́ба, нябёсы

2. по́ле дзе́йнасці, сфе́ра, ні́ва, ко́ла (інтарэсаў);

the sphere of his influence сфе́ра яго́ ўплы́ву;

the mental sphere сфе́ра разумо́вай дзе́йнасці

3. сацыя́льны асяро́дак, ко́ла (людзей);

in high spheres у вышэ́йшых ко́лах грама́дства

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)