Прычыта́ць, прычы́тваць ’плакаць (па нябожчыку), прыгаворваючы словы жальбы’ (Нас., ТСБМ, ДАБМ), прычы́тываць ’галасіць’ (рэч., Мат. Гом.). Укр. причита́ти, причи́тувати ’тс’, рус. причита́ть ’тс’. Да чытаць (гл.). Усходнеславянская сематычная інавацыя. Паводле ЕСУМ (4, 584), украінскае слова запазычана з рускай (царкоўнаславянскай).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
запі́ска, -і, ДМ запісцы, мн. -і, -сак, ж.
1. Лісток паперы з запісам, кароценькае пісьмо.
2. Кароткі пераказ у пісьмовай форме якой-н. справы.
Дакладная з.
3. мн. Лісты з запісамі.
Чытаць лекцыі па запісках.
4. мн. Літаратурны твор у форме мемуараў, успамінаў.
Запіскі пісьменніка.
5. мн. Як частка назвы некаторых навуковых часопісаў.
Вучоныя запіскі ўніверсітэта.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дале́й, прысл.
1.
Выш. ст. да прыслоўя далёка. Бачыць вока далёка, а розум яшчэ д. (прыказка).
2. Наперадзе, на пэўнай адлегласці.
Д., за жытам, пачынаецца бярэзнік.
3. Затым, потым, у далейшым.
Д. усё будзе добра.
4. Працягваючы пачатае.
Чытаць д.
◊
І гэтак далей (скарочана і г.д.) — ужыв. ў канцы пералічэння як указанне на тое, што пералічэнне можа быць працягнута.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
трэ́ба¹, у знач. вык.
1. з інф. Неабходна, абавязкова патрэбна.
Т. ехаць.
Т. чытаць.
2. каму-чаму і з інф. Патрабуецца, патрэбна.
Яму т. кватэра.
3. безас., каму. Пажадана.
Чаго табе т.?
◊
Гэта ж трэба (разм.) — вокліч, які выражае здзіўленне.
Дзе трэба, дзе не трэба — недарэчы, не да месца.
Што трэба, то трэба (разм.) — абавязкова, бясспрэчна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Ле́ктар ’той, хто чытае лекцыі’, ст.-бел. лекторъ (з XVII ст.) запазычана са ст.-польск. lektor ’асоба, якая каму-небудзь голасна чытае’, ’прафесар’. Да лац. lēctor ’той, хто чытае’ < legere ’чытаць’ (Слаўскі, 4, 136; Булыка, Лекс. запазыч., 159). Гл. яшчэ лекцыя.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мурлы́каць ’муркаць’, ’гаварыць, напяваць мяккім голасам’, (ТСБМ, Яруш.). Рус. мурлыкать, мурлычить, варон. ’неразборліва гаварыць’, кастр. ’дрэнна спяваць’, кур. ’няясна чытаць’, пск., цвяр. ’манатонна, журботна і ціха пець’. Бел.-рус. ізалекса. Гукапераймальнае (Фасмер, 3, 13). Гэтак жа Васілеўскі (Прадукт. тыпы, 79).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бэ́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Тое, што і бляяць (пра авечак). // Чытаць па літарах, па складах, няўмела. Стары і сам трохі пісьменны: калі літары вялікія, дык ён, слібізуючы, бэкае трохі. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пачы́тваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што і без дап.
Разм. Час ад часу, патроху чытаць. [Мікола:] — Ніякіх табе клопатаў: хлеба і селядцоў Семпалоўская падашле, а ты сядзі сабе да пачытвай кніжкі. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фрыво́льны, ‑ая, ‑ае.
Не зусім прыстойны, брыдкі. Фрывольныя размовы. □ І зусім ужо дружна рагаталі [слухачы], калі адзін з князёў пачаў даволі бегла чытаць, замест прамовы, нейкае прыватнае інтымнае пісьмо, даволі фрывольнага зместу. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
perorować
незак.
1. гаварыць напышліва; разважаць;
2. жарт. чытаць натацыі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)