барэа́льны

(лац. borealis, ад гр. boreas = паўночны);

б-ае царства — таксанамічная адзінка фларыстычнага раянавання Зямлі, якая займае ўмераную зону Паўн. паўшар’я.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Reich

n -(e)s, -e

1) дзяржа́ва, імпе́рыя

2) перан. свет, ца́рства (напр. раслін)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

АІ́Д, Гадэс,

Плутон, у грэч. міфалогіі бог — уладар царства мёртвых, а таксама само царства. Аід — алімп. бажаство, але пастаянна знаходзіцца ў сваіх падземных уладаннях, дзе царуе з жонкай Персефонай. У хрысціянстве міф пра Аіда ператварыўся ў міф пра пекла, куды пасля смерці трапляюць душы грэшнікаў. Апісаны ў творах Гамера, Платона, Вергілія і інш.

Да арт. Аід. Аід і Персефона. Рэльеф з Локраў. 470—460 да н.э.

т. 1, с. 173

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БХА́РАТ,

афіцыйная назва Індыі на мове хіндзі. Паходзіць ад стараж.-інд. назвы тэр. племені бхаратаў Бхаратаваршы (міжрэчча Джамны і Сатледж; «краіна ці царства бхаратаў»).

т. 3, с. 369

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

вянча́ць

1. (пра шлюб) (kírchlich) tráuen vt;

2. паэт. уст. (упрыгожваць галаву вянком) schmücken vt;

◊

вянча́ць на ца́рства krönen vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

сцень м. разм. (цень, прывід) Schátten m -s, -; Geist m -es, -er;

ца́рства сценяў Scháttenreich n -(e)s; Reich der Schatten

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

нябе́сны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да неба. З нябеснай вышыні далятала журботнае і стрыманае курлыканне жураўлёў. М. Ткачоў. Ганна Паўлаўна захаплялася нябесным блакітам, гарамі, якія так гарманічна зліваліся з чароўным светам тутэйшых раслін... Вірня. // Які знаходзіцца ў міжзорнай і міжпланетнай прасторы. Нябесныя целы.

2. Які вывучаецца і прымяняецца ў астраноміі. Нябесны глобус.

3. Паводле рэлігійных уяўленняў — які знаходзіцца на небе. Нябесны рай.

4. Які мае колер неба; светла-блакітны. Нябесны колер.

5. перан. Цудоўны. Валя нахілілася галавой да рукі. І ўсмешка... усмешка нябесная заззяла на твары. Пестрак.

•••

Нябесная механіка гл. механіка.

Нябесны мерыдыян гл. мерыдыян.

Манна нябесная гл. манна.

Спадзявацца на манну нябесную гл. спадзявацца.

Царства нябеснае гл. царства.

Чакаць манны нябеснай гл. чакаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АРКТАГЕ́Я,

фауністычнае царства сушы; займае Паўн. Амерыку, Паўн. Афрыку і Еўразію (за выключэннем Індастана і Індакітая). Уключае адзіную вобласць — Галарктычную, якую часам падзяляюць на Палеаркгыку і Неарктыку.

т. 1, с. 479

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Ту́люс — лаянкавае слова: Padlo! Tulus! (ваўк., Федар. 4). Слова цьмянага паходжання. Па форме і па тэрыторыі ўжывання блізкае да tuolis ‘чорт’ у т. зв. “Польска-яцвяжскім слоўнічку” (Зінкявічус, Балто-слав. иссл., 1983, 19). Апошняе залічана да балцкай лексікі, якая не мае ідэнтычных словаўваральных або семантычных адпаведнікаў у іншых балтыйскіх мовах. Паводле Зінкявічуса (там жа), можа быць звязана з імем прускага бога падземнага царства Patollus, Patollos, літ. Patulas < pa + *tula ‘зямля’, ст.-прус. talus ‘падлога з гліны’. Няпэўна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

sálben

vt

1) ма́заць, шмарава́ць; націра́ць ма́ззю

2) рэл. пама́заць (алеем)

zum König ~ — пама́заць на ца́рства

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)