паво́йкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Войкаць некаторы час. Павойкала трохі старая маці, але хутка супакоілася — хата ж новая, дрэва як звон. Кухараў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кро́квіна, ‑ы, ж.
Адзін з двух брусоў, якія ўтвараюць крокву. Хата пачынае набываць выгляд: падняліся сцены, прарэзаліся вокны, дзверы. Зверху спляліся кроквіны. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
частако́лавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да частаколу; утвораны частаколам. Двор прасторны. Хата, павець, клець, паграбок і вялікі частаколавы закут для птушкі. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ха́тнішча Месца, дзе стаяла хата; невялікі ўчастак зямлі (Жытк., Лёзн., Сал., Слаўг., Ст.-дар., Стол.). Тое ж ха́цішча (Ветк., Слаўг., Смал.), ха́та (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
знадво́рны, ‑ая, ‑ае.
Вонкавы, знешні. Знадворныя дзверы. □ Хата дзеда Талаша ўсё ж такі зварачае на сябе ўвагу. Не так знадворным выглядам, як адзіноцтвам. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыта́ча ’выгадная і зручная мясціна’: у такой харошай прыта́чы хата; прыта́чнэ место ’тс’ (саліг., Нар. словатв.). Параўн. рус. дыял. прито́чный: прито́чное место ’бойкае, люднае месца’. Гл. наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
імшы́ць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; незак., што.
Перакладваць мохам бярвёны, ставячы цёплы будынак. Імшыць хату. □ Вось і хата: дзед яшчэ імшыў Зруб яе смалісты, сукаваты. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уе́хаць, уе́ду, уе́дзеш, уе́дзе; уе́дзь; зак.
1. Едучы, трапіць, пранікнуць унутр.
У. у лес.
2. Праехаць які-н. шлях (разм.).
За дзень уехалі сто кіламетраў.
3. перан. Увайсці ў што-н. мяккае, сыпучае; асесці, угрузнуць.
Хата ўехала ў зямлю.
|| незак. уязджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. уе́зд, -у, м.; прым. уязны́, -а́я, -о́е.
Уязная брама.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Non nostrum onus: bos clitellas
Не наш груз: няхай вол [нясе] сядло.
Не наш груз: пусть вол [несёт] седло.
бел. Я не я, і хата не мая. Мая хата з краю. Маё дзела ‒ старана.
рус. Не мой воз, не мне его и везти. Моё дело сторона. Моя хата с краю, я ничего не знаю. Не наше дело, что пора звонить приспела: есть на то пономари.
фр. Ça ne me regarde pas (Это меня не касается). Je n’y suis pour rien (Не моё дело).
англ. It’s none of my business (He моё дело).
нем. Mein Name ist Hase und ich weiß von nichts (Моё имя заяц, и я ничего не знаю).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
КУРЭ́НЬ,
1) на Беларусі часовая жыллёвая пабудова, тое, што будан.
2) На Украіне — шалаш, вартоўня (на агародах, бахчах, пасеках і г.д.); у асобных раёнах, а таксама на Доне (Расія) — вясковая жылая хата.
3) У Запарожскай Сечы — вайск. падраздзяленне з некалькіх соцень казакоў і назва жылога памяшкання, у якім жылі казакі.
т. 9, с. 56
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)