шакала́д, ‑у, М ‑дзе, м.
Кандытарскі выраб, які атрымліваецца шляхам перапрацоўкі зерня какавы з цукрам і дабаўленнем розных смакавых і араматычных прыпраў. Плітка шакаладу. □ Раіса аддае.. [жанчыне] свой шакалад і ўгаворвае, што гэта вельмі карысна — падмацавацца ў такі момант шакаладам. Шамякін. // Напітак на малацэ з парашку гэтага вырабу. Пакалыхваючыся ў вагоне яшчэ дзесьці за Варшавай, фон Крубер у гэты час піў цёплы шакалад, праглядаючы свежую берлінскую газету. Шахавец.
[Ісп. chocolade.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
акамнанеме́нт
(фр. accompagnement)
1) музычнае суправаджэнне спеваў, дэкламацыі;
2) перан. падзеі, з’явы, якія ствараюць гукавы фон чаму-н. (напр. драмаць пад а. дажджу).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
грамафо́н
(ад гр. gramma = літара, запіс + -фон)
апарат з рупарам для прайгравання пласцінак з гукавым запісам на іх.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ідыяфо́ны
(ад ідыя- + -фон)
музычныя ўдарныя інструменты, у якіх гук узнікае праз ваганне ўсяго інструмента (напр. звон, гонг).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
таксафо́н
(ад гр. taksis = парадак + -фон)
тэлефон-аўтамат, які дзейнічае пасля апускання манеты пэўны час паводле вызначанай таксы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ГІДРАФО́Н
(ад гідра... + ...фон),
электраакустычны пераўтваральнік гукавых і ультрагукавых ваганняў, што распаўсюджваюцца ў вадзе. Найб. пашыраны эл.-дынамічныя, п’езаэл. і магнітастрыкцыйныя гідрафоны. Выкарыстоўваюцца ў гідраакустычных прыладах (гідралакатарах, шумапеленгатарах, узрывальніках акустычных мін і інш.).
т. 5, с. 237
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
аэрафо́н
(ад аэра- + -фон)
духавы музычны інструмент, у якім крыніцай гуку з’яўляецца дрыжанне слупка паветра (напр. арган, кларнет, флейта).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сон1
(лац. sonus = гук)
адзінка шкалы гучнасці гуку, якая адпавядае гучнасці 40 фон пры частаце гуку 1000 герц.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Казлава́ць ’ванітаваць’ (Сл. паўн.-зах.). Геаграфія слова (толькі паўн.-зах.) пры наяўнасці такіх утварэнняў, як літ. ožiáuti ’ванітаваць’ і адпаведнай структуры (на базе выразу казлоў драць) не пакідае сумненняў у тым, што гэта не выпадковае ўтварэнне. Яго можна лічыць незалежным дэрыватам, аднак агульны фон двухмоўя не мог не ўплываць па падобную лексіку. Ёсць паўд.-слав. адпаведнікі да балт. і бел. дзеяслова: славен. kozláti, зафіксаванае Плятэршнікам. Розніца (ва ўтваральных асновах і інш.) гэтых слоў з’яўляецца відавочнай, аднак неістотнай; галоўнае, што паралелі іх дазваляюць меркаваць аб старажытным характары слова і другаснасці выразу, падрабязней гл. казлы драць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГРАМАФО́Н
(ад грэч. gramma запіс + ...фон),
механічны апарат для ўзнаўлення гуку з грамафоннай пласцінкі. Вынайдзены ў 1888 ням. інж. Э.Берлінерам (працаваў у ЗША). Партатыўны варыянт грамафона — патэфон. Папярэднік грамафона — фанограф. У 1940—50-я г. выцеснены электрафонамі.
т. 5, с. 402
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)