радзі́ма ж. Héimat f -, -en, Héimatland n -(e)s, -länder, Váterland n;

на радзі́ме in der Héimat;

туга́ па радзі́ме Héimweh n -s

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

скорбь ж. сму́так, -тку м.; (сокрушение) скру́ха, -хі ж.; (сильное сожаление) жаль, род. жа́лю м.; (тоска) туга́, -гі́ ж.; (печаль) журба́, -бы́ ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ВАСІ́ЛЬЕЎ Канстанцін Аляксеевіч

(3.9.1942, г. Майкоп, Адыгея — 29.10.1976),

рускі жывапісец. Скончыў Казанскае маст. вучылішча (1961). У 1960-я г. працаваў у сюррэаліст. ключы («Струна», «Апостал», «Атамны выбух»). Вядомасць прынеслі работы ў рэаліст. манеры («Рускі віцязь», «Ілья Мурамец вызваляе вязняў», «Плач Яраслаўны», «Аўдоцця-разаначка», «Гусі-лебедзі», «Паўночны арол», «Туга па Радзіме», «Развітанне славянкі», «Нашэсце», «Парад 41-га», партрэт Маршала Сав. Саюза Г.К.Жукава, серыя «Вялікія жанчыны Расіі», усе 1970-я г.).

Літ.:

Доронин А. Художник Константин Васильев: Рассказ о творчестве. М., 1985.

Ю.В.Бажэнаў.

т. 4, с. 28

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

нацягну́цца, ‑цягнецца; зак.

1. Расцягваючыся, стаць тугім; напяцца. Уздрыгнуў, пацягнуўся канат, і заскакаў уверх і ўніз на хвалях тральшчык. Б. Стральцоў. Кашуля.. [Івана Ігнатавіча] туга пацягнулася на шырокай спіне, а рукі, дужыя і далікатныя, былі моцна сціснуты ў кулакі. Хомчанка.

2. Разм. Прыйсці ў вялікай колькасці; сабрацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Trübsinn

m -s марко́та, сум, туга́, хандра́

~ blásen* [spínnen*], in ~ verfállen* — разм. хандры́ць, засумава́ць, зажуры́цца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

stramm

1.

a здаро́вы, мо́цны, крамя́ны

2.

adv

1) ту́га, шчы́льна

2) бадзёра

3) навы́цяжку

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Распя́ць ’расправіўшы, туга нацягнуць’, ’расцягнуць, расправіць (напрыклад, шацёр)’ (ТСБМ, Растарг., Бяльк.), роспʼя́ць ’тс’ (ТС); сюды ж распя́ць ’прыбіць цвікамі да крыжа рукі і ногі’, распя́цце ’раскрыжаванне’ (ТСБМ), запазычаныя са стараславянскага распѧтиѥ ’тс’ і ’крыж’, гл. Сэндзік, Зб. Русэку, 174. Да пяць 2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

скруці́цца, скручу́ся, скру́цішся, скру́ціцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Туга звіцца, скачацца трубкай, загнуцца па краях.

Вяроўка дрэнна скруцілася.

Лісце на яблыньцы скруцілася ад спякоты.

2. Сагнуцца, скурчыцца, кладучыся ці лежачы.

Скруціўся абаранкам і заснуў.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сашрубавацца, сапсавацца пры частым адкручванні і закручванні.

Кран скруціўся.

Гайка скруцілася.

4. Знікнуць (разм., неадабр.).

Сяргей некуды скруціўся з дому.

|| незак. скру́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1—3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ату́га ’цяжкія акалічнасці’ (Нас., Гарэц.). Укр. отуга ’тс’, рус. дыял. отуга ’дзеянне па дзеяслову отужать ’рабіць тужэй’. Параўн. ст.-рус. отътуга ’палягчэнне’. Бязафіксная форма аддзеяслоўнага назоўніка з чаргаваннем у — я (< ǫ — ę) ад дзеяслова, роднаснага абцяжваць (*otęžati; ст.-слав. отѧжати ’абцяжваць’). Параўн. туга, натуга.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Стужа́ць 1 ‘зрабіцца цвёрдым, тугім’ (ТС, Сцяцко Сл., Скарбы), сту́гнуты ‘зацвердзяваць, чарсцвець’ (Вярэн.), стужі́ты ‘трошкі зацвярдзець, падшэрхнуць’ (Сл. Брэс.). Да тугі (гл.).

Стужа́ць 2 ‘турбаваць частымі напамінкамі або просьбамі’ (Нас.), ст.-бел. стужати ‘прыгнятаць, уціскаць’ (Альтбаўэр). Параўн. укр. стужа́ти ‘турбаваць, мучыць’. Да туга (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)