przyrodni

przyrodn|i

зводны; адзінакроўны (ад аднаго бацькі і розных матак); адзінаўтробны (ад адной маткі і розных бацькаў);

~a siostra — зводная сястра

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

noncombatant

[,nɑ:nkəmˈbætənt]

1.

n.

1) нестраявы́ -о́га m., нестраявік -а́ m. (напр. ле́кар, сястра́ міласэ́рнасьці ў во́йску)

2) цыві́льны жы́хар у ча́се вайны́

2.

adj.

нестраявы́; небаявы́; тылавы́; які ня ўдзе́льнічае ў баявы́х апэра́цыях

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Зе́брыкі ’расліна братаўка дуброўная (брат-сястра), Melampyrum nemorosum L.?’ (ельск., Жыв. сл.). Параўн. рус. дан. зе́брик ’шчарбіна’. Паколькі ў кветак зебрыка адзначаюцца зубцы, якія таксама бываюць факультатыўна ў асновы лісткоў, відаць, бел. назва расліны звязана з рус. зебрик ’шчарбіна’, якое, відаць, суадносіцца з зебры ’жабры’, ’сківіцы’ паводле формы, вядомых у тых жа гаворках (параўн. і бел. зябры); гл. жабры. Назва зубца з памяншальным суфіксам ‑ик > ‑ык, а назва расліны па мн. л., магчыма, у сувязі з парнай назвай брат з сястрою, Иван да Марья і г. д. Трубачоў, Дополн., 2, 91. Гл. зябер.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зво́дны

1. zusámmengestellt; zusámmengesetzt, zusámmengefasst;

зво́дная таблі́ца Áufstellung f -, -en;

зво́дны полк вайск ein zusámmengesetztes Regimént;

2. (пра сваякоў) Stíef-;

зво́дны брат Stíefbruder m -s, -brüder, Hálbbruder m;

зво́дная сястра́ Stíefschwester f -, -n, Hálbschwester f

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

хро́сны, ‑ая, ‑ае.

Уст.

1. Які мае адносіны да абраду хрышчэння. Хросныя бацькі; хросны бацька, хросная маці (мужчына і жанчына, якія ўдзельнічаюць у абрадзе хрышчэння дзіцяці). Хросны сын, хросная дачка (у адносінах да хросных бацькоў). Хросны брат, хросная сястра (якія маюць адных і тых жа хросных бацькоў).

2. у знач. наз. хро́сны, ‑ага, м.; хро́сная, ‑ай, ж. Хросны бацька, хросная маці. Марыя Антонаўка доўга захоўвала першы падарунак свайго хроснага — залаты крыжык з ланцужком. «Маладосць».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цётка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

1. Бацькава або матчына сястра; жонка дзядзькі. Вярнуўшыся ў прыцемках з поля, .. [Аня] зайшла да Андрэевай цёткі. Мележ.

2. Разм. Дарослая жанчына наогул; зварот да старэйшай па ўзросту жанчыны. У калідоры стаялі Міколавы аднавяскоўцы — дзядзька Лявон і цётка Тэкля. Корбан. — Ты думаеш, цётка, я не ведаю? Усе ведаюць! А я не вмоўчу. Чорны.

•••

Голад не цётка — пра стан галоднага і таму непераборлівага ў ядзе чалавека (жывёлы).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ДЗЕФІРЭ́ЛІ (Zeffirelli) Франка

(н. 12.2.1923, г. Фларэнцыя, Італія),

італьянскі рэжысёр, мастак. Вучыўся ў Акадэміі прыгожых мастацтваў у Фларэнцыі. Працаваў акцёрам і асістэнтам у Л.Вісконці. З 1950-х г. ставіў драм. і оперныя спектаклі ў Італіі і за мяжой. Мастак шэрагу сваіх пастановак. З 1957 у кіно. Вядомасць яму прынеслі экранізацыі твораў У.Шэкспіра «Утаймаванне свавольніцы» (1967) і «Рамэо і Джульета» (1968, «Оскар»), Сярод інш. фільмаў: «Брат Сонца, сястра Месяц» (1972), «Ісус з Назарэта» (1977, тэле- і кінаварыянты), кінаверсія оперы «Травіята» Дж.Вердзі (1982). Для рэжысуры Дз. характэрныя ўвага да вытанчаных маляўнічых кампазіцый кадра, імкненне да праўдзівай рэканструкцыі эпохі.

т. 6, с. 108

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВІЯРДО́-ГАРСІ́Я (Viardot-Garsia) Паліна Мішэль

(18.7.1821, Парыж — 17/18.5.1910),

французская спявачка (мецца-сапрана), кампазітар. Дачка і вучаніца ісп. спевака М.Гарсія, сястра М.Малібран. Вучылася ў Ф.Ліста (фп.). У 1839—63 салістка Італьян. оперы ў Парыжы. Выступала на буйнейшых сцэнах Еўропы. Яе творчасць вылучалася віртуознай тэхнікай, глыбокім і экспрэсіўным увасабленнем муз.-сцэн. вобразаў: Сафо («Сафо» Ш.Гуно), Арфей («Арфей і Эўрыдыка» К.Глюка), Разіна, Папялушка, Дэздэмона («Севільскі цырульнік», «Папялушка», «Атэла» Дж.Расіні). Выкладала ў Парыжскай кансерваторыі (1871—75). Сярод яе вучняў Д.Арто. Аўтар камічных опер на лібр. І.С.Тургенева, рамансаў.

Літ.:

Розанов А. Полина Виардо-Гарсиа. 3 изд. Л., 1982.

т. 4, с. 243

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

nurse

[nɜ:rs]

1.

n.

1) мэдыцы́нская сястра́, мэдсястра́ f.

2) ня́нька f.

2.

v.

1) быць, працава́ць мэдсястро́й

2) дагляда́ць; лячы́ць (хво́рых і пад.)

3) ня́ньчыць (дзяце́й)

4) кармі́ць (дзіця́ грудзьмі́)

•

- nurse a plant

- nurse a fire

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

працэду́рны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да працэдуры (у 1 знач.); звязаны з афіцыйнай працэдурай чаго‑н. Працэдурныя пытанні. Працэдурныя правілы. Працэдурная камісія.

2. Які мае адносіны да працэдуры (у 2 знач.); прызначаны для выканання працэдур. Працэдурны кабінет. Працэдурная сястра. // у знач. наз. працэду́рная, ‑ай, ж. Кабінет, у якім робяцца працэдуры (у 2 знач.). У той вечар яны доўга раіліся ў працэдурнай. Лысы, Сцяпан Андрэевіч, Раіса Сяргееўна, Вася Адзінец і яшчэ тры ці чатыры незнаёмыя мужчыны. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)