жы́жка, ‑і, ДМ ‑жцы, ж.
1. Цякучая сумесь вадкіх і цвёрдых рэчываў. Гнаявая жыжка. □ Да раніцы ад прыгожай белі не засталося і следу — усё было пакрыта брудна-шэрай жыжкай з гразі і снегу. Васілёнак.
2. Вадкая частка стравы. Джвучка боўтаецца лыжкай у халадніку — ловіць агуркі; сёрбае праз зубы жыжку. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ёрш 1, ярша, м.
1. Дробная прэснаводная касцістая рыба сямейства акунёвых з калючымі плаўнікамі. Адны дурныя пячкурыкі ды дробныя калючыя яршы чапляюцца на кручок. Якімовіч.
2. Шчотка для мыцця бутэлек, чысткі лямпавага шкла, частак механізмаў і пад.
ёрш 2, ярша, м.
Разм. Сумесь гарэлкі з півам, якая хутка і моцна ап’яняе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мазь, ‑і, Т маззю, ж.
1. Сумесь тлушчу з лекавымі сродкамі для ўцірання ў скуру або для намазвання яе. Націраць цела маззю.
2. Густое тлустае рэчыва для змазкі чаго‑н. Лыжная мазь. □ Камянела ў бочках мазь для колаў, і марнеў іншы небагаты тавар. Самуйлёнак.
•••
На мазі — блізка да ажыццяўлення, завяршэння.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падзо́л, ‑у, м.
1. Бедная солямі глеба шаравата-белага колеру. Адразу ж унізе пачыналася.. узараная палоска зямлі.. Далей, к балоту, бялеў падзол. Асіпенка. Хопіш глыбей на няўгноеным участку, вывернеш падзол — і ўраджай прапаў. Дуброўскі. Чарнеў бульбянішчаў сівы падзол. Танк.
2. Уст. Сумесь попелу з вапнай, якая ўжывалася ў гарбарнай прамысловасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бромацэто́н
(ад бром + ацэтон)
арганічнае злучэнне, сумесь ацэтону з бромам, бясколерная вадкасць з слёзатачывымі і атрутнымі ўласцівасцямі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
газабето́н
(ад газ1 + бетон)
лёгкі бетон наздраватай структуры, які атрымліваюць, уводзячы ў бетонную сумесь газаўтваральныя рэчывы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
данары́т
(ад ням. Donar = імя міфалагічнага германскага бога буры)
выбуховы матэрыял, сумесь амонію, нітрагліцэрыны і іншых рэчываў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
карбаге́н
[ад карба- + аксі(ген)]
сумесь вуглякіслага газу з кіслародам; выкарыстоўваецца для ўдыхання пры атручванні як сродак, які ўзмацняе вентыляцыю лёгкіх.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Сургу́ч ’сумесь смалы, воску і пад.’ (ТСБМ). Фіксуецца з 1713 г., запазычана з рус. сургу́ч (Булыка, Лекс. запазыч., 60), якое, як мяркуюць (Менгес, Language, 20, 70), з с.-цюрк. surgač ’фарбавальнае рэчыва для замацавання ляза ў дзяржанні нажа’, гл. Фасмер (3, 806). Няясна, ці сюды ж сургу́чык ’прылада выціскаць сыр’ (Сцяшк. Сл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
арбалі́т
(ад лац. arbor = дрэва + -літ)
разнавіднасць лёгкага бетону, што ўяўляе сабой сумесь цэменту, драўняных адходаў і вады.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)