БЕ́ЛЬСКІ (Bielski) Іахім

(каля 1540, в. Бяла, каля г. Серадз, Польшча — 8.1.1599),

польскі храніст і пісьменнік. Сын Марціна Бельскага. Вучыўся ў лютэранскай акад. гімназіі ў Бжэгу. З 1588 каралеўскі сакратар. У 1597 выдаў «Хроніку Польшчы» — грунтоўную пераробку з дапаўненнямі адной з кніг «Хронікі ўсяго свету» бацькі, якая даведзена да 1586 і асвятляе падзеі з пазіцый шляхты. Магчыма, з’яўляецца аўтарам «Далейшага працягу Польскай хронікі», дзе выкладзены падзеі 1587—98 (выд. ў Варшаве ў 1851). У творы падрабязна апісаны падзеі, звязаныя з Налівайкі паўстаннем 1595—96.

т. 3, с. 91

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Прыро́чыць ’прымеркаваць, аднесці (да часу)’ (Ласт.), параўн. рус. приуро́чить ’прымеркаваць, аднесці (да часу)’, ’арганізаваць што-небудзь з нагоды якойсьці знамянальнай падзеі, свята і пад.’, укр. приуро́чити ’тс’. Тут, відаць, аўтарскі наватвор ад рок ’прызначаны тэрмін’ (гл.), параўн. ст.-бел. рокъ ’пэўны тэрмін, час’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

асто́й, ‑ю, м.

Цяжкае пачуццё, якое астаецца пасля якой‑н. падзеі, хвалявання, перажывання. Пасля суда над Баешкам усё ж астаецца нейкі цяжкі астой. Шынклер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адначасо́вы, ‑ая, ‑ае.

Які адбываецца, робіцца ў адзін час з чым‑н. іншым. Адначасовыя падзеі. Адначасовае навучанне чытанню і пісьму. Адначасовае абслугоўванне трох станкоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пятнаццаціго́ддзе, ‑я, н.

1. Прамежак часу, тэрмін у пятнаццаць гадоў. Апошняе пятнаццацігоддзе.

2. Гадавіна падзеі, якая адбылася пятнаццаць гадоў таму назад. Пятнаццацігоддзе адкрыцця музея.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пяціго́ддзе, ‑я, н.

1. Прамежак часу, тэрмін у пяць гадоў. Апошняе пяцігоддзе.

2. Гадавіна падзеі, якая адбылася пяць гадоў таму назад. Пяцігоддзе адкрыцця музея.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кінахро́ніка

(ад кіна- + хроніка)

кінафільм або кіначасопіс пра падзеі бягучага грамадскага жыцця.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

тэлерэпарта́ж

(ад тэле- + рэпартаж)

рэпартаж з месца падзеі, які перадаецца па тэлебачанні.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

датава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́ем, -ту́еце, -ту́юць; -тава́ў, -ва́ла, -лі́; -ту́й; -тава́ны; зак. і незак.

1. Абазначыць (абазначаць) дату на чым-н.

Д. заяву ўчарашнім чыслом.

2. Устанавіць (устанаўліваць) дату якога-н. факта, падзеі.

Д. з’яўленне пісьмовага помніка.

|| наз. датава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тур¹, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Адзін круг танца.

Т. вальса.

2. Асобны этап якога-н. спаборніцтва, конкурсу і пад.

Першы т. чэмпіянату па баскетболе.

3. Этап, частка якой-н. падзеі, мерапрыемства і пад.

Першы т. выбараў (пры шматступеннай выбарчай сістэме).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)