сястры́н, сестрына, сестрыно.
Які належыць сястры (у 1 знач.), уласцівы сястры. Сястрын абавязак. □ І раптам добры жаль ахапіў Майчына сэрца. Яна хутка прайшла ў сястрын пакой. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чатырохку́тны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і чатырохвугольны. Мала народу варушылася ў той дзень на чатырохкутнай плошчы. Караткевіч. На вяршыню высокай чатырохкутнай вежы апусціўся бусел. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шматвяко́вы, ‑ая, ‑ае.
Які існуе, дзейнічае на працягу многіх вякоў. Шматвяковыя традыцыі. □ Сапраўды ля вёскі Варонча, што пад Навагрудкам, існуе шматвяковы дуб, звязаны з імем Міцкевіча. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эспаньёлка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Кароткая і вузкая клінападобная бародка. Загаварыў [Р. Р. Шырма] ў віслыя вусы і сівую эспаньёлку рэчы, якія адразу зачаравалі нас. Караткевіч.
[Ад фр. espagnol — іспанскі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыўкра́сны ’прыгожы’ (Караткевіч), прывукра́сны ’тс’ (рагач., Мат. Гом.). Рус. смал. привукра́сить ’упрыгожыць’, пск. преукрасе́я ’прыгажуня’. Лічыцца вытворным ад дзеяслова, запазычанага з рус. приукра́сить ’упрыгожыць’ (Пацюпа, Гармонія, 25). Інакш Карскі (2–3, 51), які ў адносінах да дыял. прыўкрасны (привкрасный) (себеж., Мат.) дапускае трансфармацыю ст.-бел. пре‑ ў при‑ (гл. пры‑) па фанетычных прычынах ці па аналогіі, параўн. ст.-слав. прѣоукрасити ’ўпрыгожыць’ прыоукрасити: оукрасивъ сѧ ’ўпрыгожыўся’, гл. таксама ўкрасіў: хлапец няўвошта ўкрасіў (“Энеіда навыварат”). Магчыма, таксама кантамінацыя прыго́жы і *украсны (дзеепрыметнік ад украсіць, гл.), падрабязна гл. Цыхун, Супр. чыт., III, 130–131.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
патро́іцца, ‑троіцца; зак.
Павялічыццаў тры разы. [Раўбіч:] — Шкада, што ў часе вайны нас было замала, каб ударыць у тыл... Але за тры гады вайны колькасць нашых паплечнікаў патроілася. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плітня́к, ‑у, м.
Вапняковая або пясчаная парода, якая лёгка раздзяляецца на пліты. Ён ледзь паспеў нацягаць плітняку і зрабіць у адным з куткоў яшчэ два невысокія муры. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перастая́лы, ‑ая, ‑ае.
Які сапсаваўся, якасна змяніўся ад доўгага стаяння. А вакол былі мокрыя лугі з высокай, перастаялай травой. Караткевіч. Зямля набрыняла вадой, разбухла, як перастаялае цеста. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
брахну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Аднакр. да брахаць. Убачыўшы гаспадара, Аза танютка брахнула. Караткевіч. Сабака гэтакай сустрэчы не чакаў. Брахнуў, падціснуў хвост і дзёру даў. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
двухру́чны, ‑ая, ‑ае.
1. З дзвюма ручкамі. Двухручная піла.
2. Прызначаны для карыстання абедзвюма рукамі адначасова. Адзін з мужыкоў ледзь варочаў абедзвюма рукамі радавую святыню — двухручны меч. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)