о́рган, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Частка арганізма, якая мае пэўную будову і спецыяльнае прызначэнне.
О. зроку.
Унутраныя органы.
2. перан., чаго. Сродак, зброя.
Друк — актыўны о. прапаганды.
3. Дзяржаўная ці грамадская ўстанова, арганізацыя.
Мясцовыя органы.
О. аховы здароўя.
4. Друкаванае выданне, што належыць якой-н. установе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
гарпу́н, ‑а, м.
Кідальная зброя ў выглядзе кап’я на доўгім тросе для палявання на буйных марскіх жывёл. // Страла з разрыўным наканечнікам для палявання на кітоў, якой страляюць са спецыяльнай гарматы.
[Гал. harpoen.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цяса́к, цесака, м.
Халодная зброя ў выглядзе шырокага, вострага з абодвух бакоў клінка з крыжападобнай ручкай. Часта пад рукі трапляліся радавыя гітлераўцы, у якіх, акрамя цесакоў, нічога не было. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Стрэ́льба ‘ручная агнястрэльная зброя з доўгім ствалом’ (ТСБМ, Ласт., Касп., Байк. і Некр., Гарэц., Сл. ПЗБ, ТС), ‘паляўнічая зброя’ (Пятк. 1), стрэ́лбла ‘тс’ (рэч., Яшк. Мясц.), стральба́ ‘тс’ (Нас., Шымк. Собр.). Параўн. укр. стре́льба ‘тс’, польск. strzelba ‘тс’, якое, па сведчанні Брукнера (522), першапачаткова значыла ‘страляніна’, а ‘гатунак зброі’ пачало абазначаць з XVII ст. Рэгіянальная інавацыя, магчыма, узнікшая на базе польскай мовы, параўн. польск. strzelba ‘страляніна, кананада’, балг. стрелба́ ‘стральба’, макед. стрелба ‘тс’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рага́ціна, ‑ы, ж.
1. Старадаўняй воінская зброя ў выглядзе вострага кап’я, насаджанага на кароткае дрэўка. Крыжаносцы секлі ўзброеных дубінамі і рагацінамі .. апалчэнцаў. «Маладосць».
2. Паляўнічая зброя ў выглядзе вострага з абодвух бакоў нажа на доўгім дрэўку. Хадзіць з рагацінай на мядзведзя. □ — Бачыш, якая ў яго адмысловая рагаціна. Як пырне зверу ў жывот, дык той і асунецца. Пальчэўскі.
3. Разм. Рагуліна. Каля адной бярозы стаяў на дзвюх рагацінах выдзеўбаны з кругляка жалабок. Паўлаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дубальто́вы
1. (падвойны) dóppelt, zwéifach;
дубальто́выя ра́мы Dóppelfenster pl;
2. (зброя) dóppelläufig; Zwíllings-
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Wáffe
f -, -n
1) збро́я, узбрае́нне
blánke ~ — хало́дная збро́я
~n an Bord — карабе́льная збро́я
atomáre ~n — а́тамная збро́я
automátische ~n — аўтаматы́чная збро́я
hérkömmliche [konventionélle] ~n — звыча́йная збро́я
nukleáre [thermonukleáre] ~n — я́дзерная [тэрмая́дзерная] збро́я
schwére ~n — ця́жкая (пяхо́тная) збро́я
~n und Gerät — вайск. баява́я тэ́хніка
~ mit éingraviertem Námenszug — імянна́я збро́я
~n führen — змага́цца (са збро́яй у рука́х)
die ~n strécken [níederlegen] — скла́сці збро́ю, зда́цца, капітулі́раваць
mit den ~n klírren — бра́згаць збро́яй
únter die ~n tréten* — стаць пад ружжо́
von der ~ Gebráuch máchen — пусці́ць у ход [прымяні́ць] збро́ю
von den ~n stárrend — ≅ узбро́ены да зубо́ў
zu den ~n gréifen* — хапа́цца за збро́ю, падня́ць збро́ю
die ~ aus der Hand schlágen* — абяззбро́іць каго́-н., вы́біць збро́ю з рук у каго́-н.
die ~ gégen sich (A) selbst kéhren [wénden*] — пако́нчыць з сабо́ю, павярну́ць збро́ю супро́ць само́га сябе́
2) перан. збро́я
die géistige ~ — ідэалагі́чная зброя
3) род во́йскаў
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Бронь ’зброя’ (Нас., Яруш.), ст.-бел. бронь (Булыка, Запазыч.). Запазычанне з польск. broń ’тс’ (да прасл. bornь, гл. Слаўскі, 1, 43–44). Таксама з польск. укр. бронь. Параўн. Рудніцкі, 216.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шпа́га
(іт. spada)
халодная колючая зброя з прамым вузкім і доўгім клінком;
скрыжаваць шпагі — пачаць паядынак, бой, спрэчку.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
пала́ш, ‑а, м.
Халодная зброя, падобная на шаблю, толькі з прамым і шырокім лязом, вострым з абодвух бакоў. Іх везлі стражнікі з аголенымі палашамі, і многія казалі, што хлопцам не мінуць плахі. Гартны.
[Польск. pałasz, ад венг. pallos.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)