адамкну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -нёны і -ну́ты; зак., што.
1. Адчыніць што-н. замкнёнае.
А. дзверы.
А. чамадан.
2. Зняць прымкнутае.
А. штык (ад вінтоўкі).
|| незак. адмыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пе́рыць, -ру, -рыш, -рыць; незак.
1. 3 сілай удараць, біць па чым-н. ці ў што-н.
П. нагой у дзверы.
П. кіем па спіне.
2. што. Выбіваць што-н. пранікам.
Жанчыны перылі бялізну.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пасту́кацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Пастукаць у дзверы, акно і пад., даючы знаць аб сваім прыходзе, просячы ўпусціць куды‑н. Міхаіл Сцяпанавіч Гаранскі нечага чакаў: усё яму здавалася — вось-вось нехта павінен прыйсці і пастукацца ў дзверы. Сабаленка. Вырашылі пастукацца ў акно, спытацца, што за сяло наперадзе. Пестрак. Віктар Гараеў нясмела пастукаўся ў дзверы да Рыгора Яўхімавіча. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перакасі́цца, ‑косіцца; зак.
Стаць касым, несіметрычным; скрывіцца. Перакасіліся і дзверы і вокны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скры́гат м Knírschen n -s; Kréischen n -s (пра дзверы, калёсы)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
скрыпу́чы knárrend (пра дзверы і пад.); krátzend (пра пяро і пад.)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Пятні́к ’гняздо, у якім паварочваецца вось варот’ (Нас., Касп., Нік. Очерки), ’прыстасаванне, пры дапамозе якога дзверы прымацоўваліся да вушакоў’ (Варл.), пя́тнік ’вушак, да якога прымацоўваюцца дзверы завесамі; вушак наогул’ (Бяльк., Мат. Маг.), укр. пʼятни́к ’крук, на які навешваюцца дзверы’, рус. дыял. пятни́к ’прыстасаванне для навешвання дзвярэй, варот’, славен. petník ’завесы ў варотах; вушак; парожак’. Прасл. дыял. *pętьnikъ, якое Бязлай (2, 32) параўноўвае з ц.-слав. пятьно ’шпора, астрога, пыж’, літ. pentìnas ’шпора’, ùžpentis ’шпора ў пеўня’, лат. piêsis ’шпора’. Міклашыч (239) выводзіў з *pęta ’пята’ (гл. пята́), Фрэнкель (571) меркаваў пра кантамінацыю *pęta і *pęti (гл. пяць). Гл. таксама напіта.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
расчыні́цца, ‑ніцца; зак.
Адчыніцца (пра дзверы, акно, века і пад.). Лабановіч падышоў да перагародкі і штурхануў дзверы, яны з шумам расчыніліся. Колас. Расчыніліся дзверцы, у аўтобус хлынула свежае паветра з нейкім мяккім халодным пахам. Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стук м Póchen n -s, -, Klópfen n -s, -; Schläge pl;
стук у дзве́ры Póchen [Klópfen] an der Tür;
пачу́ўся стук у дзве́ры es hat (an die Tür) geklópft
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
начапі́ць, -чаплю́, -чэ́піш, -чэ́піць; -чэ́плены; зак., што.
1. Накінуўшы, замацаваць; павесіць, навесіць.
Н. замок на дзверы.
2. Надзець на сябе, прымацаваўшы, прывесіўшы (разм.).
Н. бант.
|| незак. начапля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і начэ́пліваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)