Уберагчы сябе, пазбегнуць чаго‑н. (непрыемнага, небяспечнага, непажаданага). Фельчар загаварыў пра тыфус, пачаў тлумачыць жанчынам, як ад яго можна ўберагчыся.Галавач.[Алешын:] Прынёс ты вызваленне, ды не ўбярогся толькі сам.Бачыла.Тыя з падпальшчыкаў, якія ўберагліся ад арышту, хаваліся, дзе хто мог.Новікаў.// Унікнуць чаго‑н. [Паэт] ўбярогся і ад схемы, якая адмоўна сказалася на паэме «Аманал».Клімковіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
2) выключнае права не падпарадкоўвацца некаторым законам, якое даецца пэўным асобам (напр. дыпламатычны і).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АЧА́Г ЗЕМЛЕТРАСЕ́ННЯ,
вобласць у нетрах Зямлі, дзе адбываецца хуткае перамяшчэнне (удар) масаў уздоўж тэктанічнага разрыву і вызваленне назапашанай энергіі. Памеры ачагоў землетрасення ад дзесяткаў метраў да сотняў кіламетраў (пры магнітудзе 8,5), глыб. да некалькіх сотняў кіламетраў. Вялікія ачагі землетрасення звязаны з зонамі актыўных глыбінных разломаў у тоўшчы зямной кары або верхняй мантыі. Гл. таксама Эпіцэнтр.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
гумані́зм
(ад лац. humanus = чалавечны)
1) любоў да людзей, павага да чалавечай годнасці;
2) прагрэсіўны рух эпохі Адраджэння, які абвясціў прынцып свабоднага развіцця асобы, выступіў за вызваленне чалавека ад улады феадалізму і каталіцызму.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
адпачы́нак, ‑нку, м.
1. Перапынак у рабоце, у якім‑н. занятку для аднаўлення фізічных ці разумовых сіл. Летні адпачынак школьнікаў. □ Брыгада стала на работу ў той жа дзень, пасля кароткага адпачынку.Чорны.Цалюткі дзень без адпачынку Збірала ягады дзяўчынка.Муравейка.
2. Часовае вызваленне ад службы, работы для аднаўлення сіл, лячэння і пад.; водпуск (у 2 знач.). Грамадзяне СССР маюць права на адпачынак. □ Бацька якраз атрымаў чарговы адпачынак і чакаў сына, каб разам паехаць у вёску, да цёткі Глашы.Гамолка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БАГРАМЯ́Н Маўсес, дзеяч армянскага вызв. руху 18 ст. Нарадзіўся ў Карабаху, жыў у Расіі. У 1763 прыняў удзел у спробе І.Эміна арганізаваць паўстанне ў Арменіі супраць ірана-тур. няволі. З 1768 жыў у Індыі. Аўтар «Новай кнігі, названай павучаннем» (1773), у якой заклікаў армян змагацца за вызваленне радзімы. Удзельнічаў у складанні праекта канстытуцыі незалежнай арм.бурж. дзяржавы з рэсп. Ладам.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
разгру́зкаж.
1.камерц.Áusladung f -, -en; Áusladen n -s, Entláden n -s; Löschen n -s (судна);
ажыццяўля́ць разгру́зкуÁusladung léisten;
спыня́ць разгру́зкуÁusladung éinstellen;
2. (вызваленне ад чаго-н.) Entlástung f -, Enthébung f -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
па́лкі, ‑ая, ‑ае.
1. Прасякнуты моцным пачуццём, уздымам, натхненнем. Не паспелі мы апамятацца, як тут жа падбеглі нейкія людзі, пачалі націскаць нам рукі, вітаць з прыездам, і нехта ўжо гаварыў кароткую, але імклівую і палкую прамову.Скрыган.// Які з вялікім уздымам адносіцца да чаго‑н., цалкам аддаецца якой‑н. справе. Палкі агітатар. Палкі змагар за нацыянальнае вызваленне.
2. Вельмі страсны, гарачы. Палкі пацалунак. Палкі позірк. □ Плывуць на памяць успаміны, Усё перажытае ўстае, Як вобраз любае дзяўчыны, Як палкі бляск яе вачэй.Гурло.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
секулярыза́цыя
(фр. sécularisation, ад лац. saecularis = свецкі)
1) перадача царкоўнай і манастырскай маёмасці ва ўласнасць дзяржавы;
2) вылучэнне чаго-н. з царкоўнага падпарадкавання і перадача свецкаму, грамадзянскаму;
3) перан.вызваленне ад уплыву рэлігіі ў грамадскай і творчай дзейнасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)